ਖੰਘ ਦੀ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਕੋਡੀਨ ਕਿਉਂ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਦੇ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹਨ?

Image Credit source: Getty Images

ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਕੋਡੀਨ-ਅਧਾਰਤ ਖੰਘ ਦੇ ਸ਼ਰਬਤ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਈ ਨਕਲੀ ਦਵਾਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟੋਰਾਂ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੋਤਲਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਫਰਮਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਅਤੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ‘ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦੇ ਸ਼ਰਬਤ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੇਚਣ, ਸਟਾਕ ਛੁਪਾਉਣ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਾਉਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਈ ਲੱਖ ਬੋਤਲਾਂ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦਰਜਨਾਂ ਐਫਆਈਆਰ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪੂਰਾ ਮਾਮਲਾ ਖੰਘ ਦੇ ਸ਼ਰਬਤ ਦੀ ਦਵਾਈ ਵਜੋਂ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਪਲਾਈ ਬਾਰੇ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਹੁਣ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਖੰਘ ਦੇ ਸ਼ਰਬਤ ਵਿੱਚ ਕੋਡੀਨ ਕਿਉਂ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕੀ ਹਨ।

ਕੋਡੀਨ ਇੱਕ ਓਪੀਔਡ ਦਵਾਈ ਹੈ ਜੋ ਦਰਦ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਖੰਘ ਲਈ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਦਰਦ ਅਤੇ ਖੰਘ ਦੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਇਸ ਨੂੰ ਖੰਘ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਇਹ ਖੰਘ ਨੂੰ ਦਬਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾਸ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਸੀਮਤ ਖੁਰਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਆਦਤ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਹੈ।

ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਇਸਦਾ ਆਦੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ, ਉੱਚ ਖੁਰਾਕਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਪਰਚੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇਸਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਹੈ।

ਕਫ ਸਿਰਪ ਵਿਚ ਕੋਡੀਨ ਕਿਉਂ ਮਿਲਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਦੇ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹਨ

ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਆਰਐਮਐਲ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾ. ਸੁਭਾਸ਼ ਗਿਰੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੋਡੀਨ ਖੰਘ ਦੇ ਸਿਰਪ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਤੁਰੰਤ ਖੰਘ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖੰਘ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਭੇਜਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੁੱਕੀ, ਤਿੱਖੀ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਖੰਘ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਇਸਦੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ। ਕੋਡੀਨ ਇੱਕ ਓਪੀਔਡ ਹੈ, ਭਾਵ ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਲਕਾ ਨੀਂਦ ਵਰਗਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਲੈਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਲਗਾਤਾਰ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਨਸ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਇਸ ਦਾ ਆਦੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟ ਖੁਰਾਕਾਂ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਲੈਣ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ, ਉਲਝਣ, ਹੋਸ਼ ਗੁਆਉਣਾ, ਘੱਟ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਜਾਨਲੇਵਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਡਾਕਟਰੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਸੀਮਤ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵਰਤਣਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਮਾਹਰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?

ਡਾ. ਸੁਭਾਸ਼ ਗਿਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੋਡੀਨ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਦਵਾਈ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਗੰਭੀਰ ਖੰਘ ਜਾਂ ਦਰਦ ਲਈ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਵਰਤੋਂ ਨਸ਼ੇ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਨਿਰਭਰਤਾ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਲੇਡੀ ਹਾਰਡਿੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾ. ਐਲ.ਐਚ. ਘੋਟੇਕਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਕੋਡੀਨ ਸ਼ਰਬਤ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਤਸਕਰੀ ਇੱਕ ਦਵਾਈ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਜੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।