ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਆਮ ਪੱਧਰ ਕੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?

Pic Source: TV9 Hindi

ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ (ਬੀਪੀ) ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਹਾਰਟ ਖੂਨ ਨੂੰ ਪੰਪ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਨਾੜੀਆਂ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੀਪੀ ਦੇ ਦੋ ਮਾਪ ਹਨ – ਸਿਸਟੋਲਿਕ ਭਾਵ ਉੱਪਰਲਾ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਡਾਇਸਟੋਲਿਕ ਭਾਵ ਘੱਟ ਦਬਾਅ। ਆਮ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ (ਹਾਈ ਬੀਪੀ) ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ (ਘੱਟ ਬੀਪੀ) ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ, ਸਟ੍ਰੋਕ, ਗੁਰਦੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਜੋਖਮ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਬੀਪੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।

ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਲਗਭਗ 120/80 mmHg ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ, 120 ਸਿਸਟੋਲਿਕ ਅਤੇ 80 ਡਾਇਸਟੋਲਿਕ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ 140/90 mmHg ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ 90/60 mmHg ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦਾ ਪੱਧਰ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਮਕ ਦਾ ਸੇਵਨ, ਮੋਟਾਪਾ, ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ, ਤਣਾਅ, ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ, ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਸੇਵਨ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਦੀ ਘਾਟ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਵੀ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖੋ ਧਿਆਨ

ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਬੀਪੀ ਟੈਸਟ ਸਹੀ ਅਤੇ ਸਹੀ ਹੋਵੇ, ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਟੈਸਟ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਅੱਧਾ ਘੰਟਾ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਹ, ਕੌਫੀ, ਸਿਗਰਟ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਬੀਪੀ ਰੀਡਿੰਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਬੀਪੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਠੀਕ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਮਿਹਨਤ, ਭੱਜ-ਦੌੜ ਜਾਂ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਬਚੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਿਓ। ਟੈਸਟ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਧੇ ਬੈਠੋ, ਆਪਣੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ। ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਮਸ਼ੀਨ ਸਹੀ ਦਬਾਅ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਸਕੇ।

ਅਕਸਰ ਲੋਕ ਲਗਾਤਾਰ ਇੱਕ ਹੱਥ ਨਾਲ ਬੀਪੀ ਮਾਪਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੇਕਰ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੀਪੀ ਰੀਡਿੰਗ ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਲਈ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸਹੀ ਨਤੀਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਵਾਈਆਂ ਜਾਂ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।

ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ

ਟੈਸਟ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਿਓ।

ਬੀਪੀ ਮਸ਼ੀਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੈਲੀਬਰੇਟਿਡ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਇੱਕ ਵਾਰ ਰੀਡਿੰਗ ਨਾਲ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਾ ਹੋਵੋ; ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜਾਂਚੋ।

ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਮਾਨੀਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ, ਪਰ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਂਦੇ ਰਹੋ।