ਕੀ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਣਾ ਠੀਕ ਹੈ? ਏਮਜ਼ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਜਾਣੋ
ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਤਾਪਮਾਨ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਇਹ 40 ਡਿਗਰੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਜਾਣਨ ਲਈ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰ 'ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਣਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਜਾਂ ਗਲਤ, ਅਸੀਂ ਏਮਜ਼ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਿਹਾ।

ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਧੁੱਪ ਅਤੇ ਲੂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਲੋਕ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਰੁਮਾਲ ਜਾਂ ਤੌਲੀਆ ਰੱਖ ਕੇ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਰੀਰ ਠੰਡਾ ਹੋ ਸਕੇ ਅਤੇ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ, ਪਰ ਕੀ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਸੱਚਮੁੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਏਮਜ਼ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹਿਆ ਕਿ ਕੀ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਣਾ ਸਹੀ ਹੈ। ਜਾਂ ਇਹ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਿਰ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਠੰਢ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ, ਬਾਹਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਾਂ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਣਾ ਸਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਗਲਤ?
ਏਮਜ਼ ਦੇ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾ. ਨੀਰਜ ਨਿਸ਼ਚਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਣਾ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਹੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਸਿਰ ਅਤੇ ਗਰਦਨ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਠੰਢਕ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਸੰਤੁਲਿਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਕੁਝ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੰਜ ਤੋਂ 10 ਮਿੰਟ ਕਾਫ਼ੀ ਹਨ।
ਡਾ. ਨੀਰਜ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰੱਖਣਾ ਸਿਹਤ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੱਪੜਾ ਗੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਜ਼ੁਕਾਮ ਅਤੇ ਖੰਘ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਏਸੀ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹੋ। ਸਿਰ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਵਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਾਲ ਝੜਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਨਮੀ ਕਾਰਨ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ?
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ। ਕੱਪੜਾ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਸੂਤੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੱਪੜੇ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਗਿੱਲਾ ਰੱਖੋ, ਇਸਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਿਜਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਨਾ ਰੱਖੋ, 10 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਕੱਪੜੇ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿਓ। ਤੇਜ਼ ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਹੀ ਗਿੱਲੇ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ, ਅੰਦਰ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਕੱਪੜੇ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿਓ। ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾ ਦਿਓ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਕਿਹੜੇ ਦੂਜੇ ਉਪਾਅ ਅਪਣਾਈਏ?
ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੁਝ ਹੋਰ ਆਸਾਨ ਉਪਾਅ ਵੀ ਅਪਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਢਿੱਲੇ ਅਤੇ ਹਲਕੇ ਰੰਗ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨੋ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ, ਨਿੰਬੂ ਪਾਣੀ, ਨਾਰੀਅਲ ਪਾਣੀ ਪੀਓ। ਸਿਰ ਢੱਕਣ ਲਈ ਛੱਤਰੀ ਜਾਂ ਟੋਪੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕਰੋ। ਦਿਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਸਮੇਂ (ਦੁਪਹਿਰ 12 ਤੋਂ 3 ਵਜੇ) ਦੌਰਾਨ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਚੋ।