ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਵੱਧ ਰਹੀ PCOD ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ?
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ PCOD ਅਤੇ PCOS ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬਾਂਝਪਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਓਨਕੋ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ ਡਾ. ਸਲੋਨੀ ਚੱਢਾ ਅਤੇ ਏਮਜ਼ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਰੀਮਾ ਦਾਦਾ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਘੇਰਾ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੈਂਸਰ, ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਗ੍ਰਾਫ ਹਰ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਵੱਲ ਘੱਟ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ PCOD ਯਾਨੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪੋਲੀਸਿਸਟਿਕ ਓਵਰੀ ਡਿਜ਼ੀਜ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। 16 ਤੋਂ 40 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਸਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ (20%) ਔਰਤ PCOS ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਂਝਪਨ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। The ਲੈਂਸਟ ਦੁਆਰਾ 2021 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ PCOD ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ 15 ਤੋਂ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਔਰਤਾਂ ਐਂਡੋਮੈਟਰੀਅਲ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਕਿੰਨੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਬਾਂਝਪਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇੱਥੇ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ PCOD ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਇੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ? ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
PCOD ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ?
ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਓਨਕੋ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ ਡਾ: ਸਲੋਨੀ ਚੱਢਾ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਡਾ: ਸਲੋਨੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੀਸੀਓਡੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਖਰਾਬ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ, ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ, ਗਲਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ, ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਸੇਵਨ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਜੋਖਮ ਦੇ ਕਾਰਕ ਹਨ।
ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵਿਗੜਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੌਣ ਅਤੇ ਜਾਗਣ ਦਾ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ PCOD ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਇਹ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੱਕ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ,
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਡਾ: ਸਲੋਨੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੀਸੀਓਡੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ 16 ਤੋਂ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਅਤੇ 30 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨਲ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਰਦਾਨਾ ਹਾਰਮੋਨਸ ਵਧਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਵਾਲ ਵਧਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਾਲ ਵਧਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੀਰੀਅਡਸ ਦਾ ਪੈਟਰਨ ਵੀ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੀਰੀਅਡਸ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ।
ਹੋਰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ?
ਪੀਸੀਓਡੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਓਵਰੀ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ ਸਿਸਟ ਯਾਨੀ ਗੱਠਾਂ ਬਣਨੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿਸਟਾਂ ਕਾਰਨ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪੀਸੀਓਡੀ ਵੀ ਬਾਂਝਪਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸੁਲਿਨ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੈੱਲ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਸੈੱਲ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਮੰਗ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਨ ਲਈ, ਪੈਨਕ੍ਰੀਅਸ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਨਸੁਲਿਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਨਸੁਲਿਨ ਉਤਪਾਦਨ ਕਾਰਨ ਮੋਟਾਪੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੋਟਾਪਾ ਵਧਣ ਨਾਲ ਸਲੀਪ ਐਪਨੀਆ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਰੁਕਾਵਟ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਲੀਪ ਐਪਨੀਆ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੀ.ਸੀ.ਓ.ਐਸ. ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪਾ ਅਤੇ ਪੀਸੀਓਡੀ ਦੋਵੇਂ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਲੀਪ ਐਪਨੀਆ ਦਾ ਖਤਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲੋਂ 5 ਤੋਂ 10 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੀਸੀਓਡੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਸੰਤੁਲਨ ਅਤੇ ਅਣਚਾਹੇ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਵਧਣ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਡਾ: ਸਲੋਨੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਸੀਓਡੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਲੱਛਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਚ ਐਂਡਰੋਜਨ ਦੇ ਪੱਧਰ
ਪੀਰੀਅਡਸ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ
ਓਵਰੀ ਵਿੱਚ ਸਿਸਟ
ਜੇਕਰ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੈਲਵਿਕ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਦੇ ਟੈਸਟ ਵੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ, ਇਨਸੁਲਿਨ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਈਗਲਿਸਰਾਈਡ ਦੇ ਟੈਸਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅੰਡਕੋਸ਼ ਅਤੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਅਲਟਰਾਸਾਊਂਡ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
PCOD ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀ ਹੈ?
ਏਮਜ਼, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਰੀਮਾ ਦਾਦਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸਰਜਰੀ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਡਾਕਟਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਕੁਝ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀ ਰੁਟੀਨ ਵੀ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਡਾਈਟ ‘ਚ ਹਰੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਫਾਈਬਰ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਜ਼ਨ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੋਗ ਯੋਗ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪੀਸੀਓਡੀ ਰੋਗ ਨੂੰ ਯੋਗ ਦੁਆਰਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਯੋਗਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਏਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਪੀਸੀਓਡੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਯੋਗਾ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯੋਗਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮੋਟਾਪਾ ਵੀ ਕੰਟਰੋਲ ‘ਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਪਾਲਭਾਤੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਨਮਸਕਾਰ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
