Delhi Blast Case: ਮੁਲਜਮ ਉਮਰ ਦਾ DNA ਮੈਚ, ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਪੁਖਤਾ ਹੋਈ ਪਛਾਣ? ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ
Delhi Blast Update News: ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਏ ਧਮਾਕੇ ਦੇ ਮੁਲਜਮ ਡਾ. ਉਮਰ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਤੋਂ ਡੀਐਨਏ ਨਮੂਨੇ ਲਏ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਨਮੂਨੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੈਚ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਪੂਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।
ਮੁਲਜਮ ਉਮਰ ਦਾ DNA ਮੈਚ
ਦਿੱਲੀ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹਾ ਧਮਾਕਾ ਮਾਮਲੇ ਦੇ ਮੁਲਜਮ ਡਾ. ਉਮਰ ਉਨ ਨਬੀ ਦਾ ਡੀਐਨਏ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਮੈਚ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਧਮਾਕੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਖੂਨ, ਕੱਟਿਆ ਹੋਇਆ ਪੈਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਚ ਲਈ ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸੈਂਪਲ ਮੈਚ ਹੋਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧਮਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਉਮਰ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਹੋਰ ਜਾਂਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੁਲਜਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਫੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਿਛਲੀਆਂ ਕਈ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਡੀਐਨਏ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ, ਸਮਝ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਡੀਐਨਏ ਟੈਸਟ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਡੀਐਨਏ ਟੈਸਟ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜੈਨੇਟਿਕ ਪਛਾਣ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਟੈਸਟ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਡੀਐਨਏ ਵਿਲੱਖਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਪਛਾਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੈਸਟ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨਾ, ਅਪਰਾਧਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਬੂਤ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ। ਡਾਕਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ, ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸੰਭਾਵਨਾ ਜਾਣਨ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਟੈਸਟ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੈਨੇਟਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਇਲਾਜ ਜਾਂ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਅ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਟੈਸਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਡੀਐਨਏ ਟੈਸਟ ਲਈ ਸੈਂਪਲ ਕਿਵੇਂ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ?
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦੀਨ ਦਿਆਲ ਉਪਾਧਿਆਏ ਹਸਪਤਾਲ (ਡੀਡੀਯੂ) ਦੇ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਬੀਐਨ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡੀਐਨਏ ਟੈਸਟ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਟੈਸਟਾਂ ਲਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ, ਨਮੂਨਾ ਗੱਲ੍ਹ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਕਾਟਨ ਸਟਿਕ ਨਾਲ ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਖੂਨ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਜੇਕਰ ਨਮੂਨਾ ਕਿਸੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਲੈਣਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਮੌਤ ਕਿਸੇ ਹਾਦਸੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੜਣ ਜਾਂ ਬਲਾਸਟ ਨਾਲ ਹੋਈ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਸੈਂਪਲ ਲੈਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੰਦਾਂ ਤੋਂ ਨਮੂਨਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸੜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਦੰਦ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਤ ਧਮਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਨੇੜੇ ਖੂਨ ਮੌਜੂਦ ਸੀ, ਤਾਂ ਨਮੂਨਾ ਖੂਨ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਨਮੂਨਾ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਤੋਂ ਵੀ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਮੂਨਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਡੀਐਨਏ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਫਿਰ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ, ਪਛਾਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਡੀਐਨਏ ਪੈਟਰਨ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਦੂਜੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੂਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਡਾ. ਮਿਸ਼ਰਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮੁਲਜਮ ਦਾ ਸਰੀਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੜਿਆ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਨੇੜੇ ਹੀ ਖੂਨ, ਹੱਡੀਆਂ ਜਾਂ ਮਾਸ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਨਮੂਨਾ ਖੂਨ ਜਾਂ ਮਾਸ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡੀਐਨਏ ਟੈਸਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪੂਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ?
ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾ. ਮੋਹਿਤ ਕੁਮਾਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਨਮੂਨਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨਮੂਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਡੀਐਨਏ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਨਮੂਨੇ ਨੂੰ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ ਨਾਮਕ ਮਸ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਸ਼ੀਨ ਡੀਐਨਏ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਹੋਰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਫਿਰ ਨਮੂਨੇ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੈਟਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਵਾਰ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਦੀ ਤੁਲਨਾ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਡੀਐਨਏ ਮਿਲਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਡੀਐਨਏ ਮੇਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।