ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੁਧਾਰ, ਪਿਛਲੇ 40 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਕਮਾਲ ਇੰਡੀਆ ਵੀ ਰਹਿ ਗਿਆ ਪਿੱਛੇ
NSO ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਗਭਗ 292 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2011 ਤੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 2.7 ਮਿਲੀਅਨ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਵੇਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਔਸਤ ਉਮਰ 71.3 ਸਾਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ 73.8 ਸਾਲ ਵਧੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਉਮਰ 68.2 ਸਾਲ ਵਧੀ ਹੈ।
ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ‘ਤੇ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ‘ਚ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਕਾਫੀ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਘੱਟ ਰਹੀ, ਪਿਛਲੇ 40 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 21.5 ਸਾਲ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੌਤ ਦਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਾਫੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨੇਪਾਲ ਨੇ ਔਸਤ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਧੇ ਦੀ ਦਰ 0.92 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 80 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਨੇ ਅਜਿਹੀ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵੀ ਉਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਦਰਅਸਲ, ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਔਸਤ ਜੀਵਨ ਸੰਭਾਵਨਾ ਪਿਛਲੇ 40 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 21.5 ਸਾਲ ਵਧੀ ਹੈ।
ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ, ਜਨਸੰਖਿਆ ਸੂਚਕ (NSO) (ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟੈਟਿਸਟਿਕਸ ਆਫਿਸ) ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਆਬਾਦੀ, ਔਸਤ ਉਮਰ, ਮੌਤ ਦਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਐਨਐਸਓ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਧਾ ਦਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੀ। ਐਨਐਸਓ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਧੁੰਡੀ ਰਾਜ ਲਾਮਿਛਨੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪਿਛਲੇ ਅੱਠ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ, ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੀ।”
ਔਸਤ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ
NSO ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਗਭਗ 292 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2011 ਤੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 2.7 ਮਿਲੀਅਨ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਵੇਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਔਸਤ ਉਮਰ 71.3 ਸਾਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ 73.8 ਸਾਲ ਵਧੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਉਮਰ 68.2 ਸਾਲ ਵਧੀ ਹੈ।
ਨੇਪਾਲ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਕਿੰਨੀ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ ਹੈ?
NSO ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲੀਆਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 21.5 ਸਾਲ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਔਸਤ ਉਮਰ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਕਰਨਾਲੀ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ 72.5 ਸਾਲ ਹੈ, ਲੁੰਬੀਨੀ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ 69.5 ਸਾਲ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਔਸਤ ਉਮਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੇਪਾਲ ਤੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਦਿ ਲੈਂਸੇਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਉਮਰ ਅੱਠ ਸਾਲ ਵਧੀ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ 2024 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਉਮਰ 67.2 ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 67.7 ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
1950 ਵਿੱਚ, ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸਿਰਫ਼ 34 ਸਾਲ ਸੀ।
1950 ਵਿੱਚ, ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਉਮਰ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਸੀ। ਇਹ ਸਿਰਫ 34.26 ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1960 ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਕੇ 35.62 ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। 1970 ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਉਮਰ 40.60 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। 1980 ਵਿੱਚ ਇਹ 4 ਫੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 46.52 ਹੋ ਗਿਆ। ਸਾਲ 1990 ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਉਮਰ 53.99 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਸਾਲ 2000 ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਧ ਕੇ 61.85 ਸਾਲ ਹੋ ਗਈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੱਠ ਤੋਂ ਪਾਰ ਦੀ ਉਮਰ 2010 ਵਿੱਚ 67.33 ਅਤੇ 2020 ਵਿੱਚ 70.88 ਹੋ ਗਈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ 2024 ਵਿੱਚ 40 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਲੰਮੀ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਸਤ ਉਮਰ 34 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 71.97 ਸਾਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਮੌਤ ਦਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋਇਆ ਸੁਧਾਰ
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਮੌਤ ਦਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। 2021 ਵਿੱਚ, ਬਾਲ ਮੌਤ ਦਰ ਘਟ ਕੇ 17 ਪ੍ਰਤੀ 1,000 ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ 2011 ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 40 ਪ੍ਰਤੀ 1,000 ਨਵਜਾਤ ਸੀ। ਜਣਨ ਦਰ ਘਟ ਕੇ ਪ੍ਰਤੀ ਔਰਤ 1.94 ਬੱਚੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਕਰਨਾਲੀ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ 26.9 ਸਾਲ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਗਮਤੀ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇਹ 28.4 ਸਾਲ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ, ਨੇਪਾਲ 1911 ਤੋਂ ਹਰ 10 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਨਗਣਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
