ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅੱਗੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਝੁਕਦਾ ਈਰਾਨ, ਆਓ ਸਮਝੀਏ
ਤਹਿਰਾਨ 'ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਸਵਾਲ ਉਠਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਇਸਦਾ ਜਵਾਬ ਕਿਵੇਂ ਦੇਵੇਗਾ। ਕੱਲ੍ਹ ਹੀ ਈਰਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹਮਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵੀ ਤਿਆਰ ਹਾਂ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਰਗੇ ਦਿੱਗਜਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਝੁਕਦਾ? ਕਾਰਨ ਸਿਰਫ਼ ਇਸਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਜਾਂ ਫੌਜ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਸਦਾ ਰਣਨੀਤਕ ਦਿਮਾਗ, ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਨੈੱਟਵਰਕ, ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਹੈ। ਆਓ ਸਮਝੀਏ।
ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਜਿਸ ਜੰਗ ਦਾ ਡਰ ਸੀ, ਉਹ ਆਖਰਕਾਰ ਹਕੀਕਤ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਸਿੱਧਾ ਈਰਾਨ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਯੋਵ ਗੈਲੈਂਟ ਨੇ ਖੁਦ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤਹਿਰਾਨ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 6 ਫੌਜੀ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਈਰਾਨ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਵੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ IRGC (ਇਸਲਾਮਿਕ ਰੈਵੋਲਿਊਸ਼ਨਰੀ ਗਾਰਡ ਕੋਰ) ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਹੁਸੈਨ ਸਲਾਮੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸੀਨੀਅਰ ਈਰਾਨੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮੁਹੰਮਦ ਮੇਹਦੀ ਤੇਹਰਾਨੀ ਅਤੇ ਫੇਰੇਦੂਨ ਅੱਬਾਸੀ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਕੱਲ੍ਹ ਈਰਾਨ ਨੇ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹਮਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਇੰਨਾ ਸਖ਼ਤ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਤਾਂ ਕੀ ਈਰਾਨ ਜੰਗ ਦਾ ਬਦਲਾ ਜੰਗ ਨਾਲ ਲਵੇਗਾ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕੀ ਈਰਾਨ ਸੱਚਮੁੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਰਗੀਆਂ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਈਰਾਨ ਦੀਆਂ 5 ਲੁਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ
ਇਰਾਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਸਿਰਫ਼ ਟੈਂਕਾਂ ਜਾਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸਦੀ ਰਣਨੀਤੀ, ਨੈੱਟਵਰਕ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਖਤਰਨਾਕ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਡਰਦੀਆਂ ਹਨ।
1. ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਡਰੋਨ: ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਹਨ। ਇਹ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
2. IRGC ਭਾਵ ‘ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਫੌਜ’: IRGC ਕੋਈ ਆਮ ਫੌਜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਆਪਣੀ ਜਲ ਸੈਨਾ, ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ, ਖੁਫੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਲੜਦੀ ਹੈ ਸਗੋਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਖਲ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
3. ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ : ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਸੀਰੀਆ, ਇਰਾਕ, ਯਮਨ ਅਤੇ ਲੇਬਨਾਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਸਿੱਧੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦੇ ਬਿਨਾਂ ਹਮਲਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ 2019 ਵਿੱਚ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀਆਂ ਤੇਲ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
4. ਹੋਰਮੁਜ਼ ‘ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ: ਈਰਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰਣਨੀਤਕ ਫਾਇਦਾ ਹੋਰਮੁਜ਼ ਜਲਡਮਰੂ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲਗਭਗ 30% ਤੇਲ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਈਰਾਨ ਇਸਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੇਲ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਅਸਮਾਨ ਛੂਹ ਜਾਣਗੀਆਂ।
5. ਰੂਸ-ਚੀਨ ਦੀ ਦੋਸਤੀ: ਈਰਾਨ ਦਾ ਚੀਨ ਨਾਲ 25 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖਿਆ ਸਮਝੌਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਰੂਸ ਤੋਂ S-400 ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਰਾਡਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਇਕੱਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕਾ ਬਨਾਮ ਈਰਾਨ: ਤਾਕਤ ਦੀ ਤੁਲਨਾ
ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਲਗਭਗ $690 ਬਿਲੀਅਨ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਦਾ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਸਿਰਫ $6.2 ਬਿਲੀਅਨ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਈਰਾਨ ਨਾਲੋਂ 100 ਗੁਣਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ 21 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੈਨਿਕ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ 8.73 ਲੱਖ ਸੈਨਿਕ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ 13,398 ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ 509 ਹਨ। ਟੈਂਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ 6,287 ਟੈਂਕ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ 1,634 ਟੈਂਕ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ 4,018 ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ 24 ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕੈਰੀਅਰ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਈਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਹੈ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਡਰਦਾ ਹੈ?
ਉਹ ਸ਼ਕਤੀ ਜੋ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ
ਕੁਦਰਤੀ ਖਜ਼ਾਨਾ: ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਭੰਡਾਰ ਅਤੇ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤੇਲ ਭੰਡਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਾਂਬਾ, ਜ਼ਿੰਕ ਅਤੇ ਲੋਹਾ ਵੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਜੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹਿੱਲ ਜਾਵੇਗੀ।
ਭੂਗੋਲਿਕ ਪਕੜ: ਹੋਰਮੁਜ਼ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਈਰਾਨ ਨੂੰ ‘ਤੇਲ ਆਵਾਜਾਈ ਕੰਟਰੋਲਰ’ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲੱਖਾਂ ਬੈਰਲ ਤੇਲ ਉੱਥੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਈਰਾਨ ਚਾਹੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਮਾਰਟ ਵਾਰ ਦਾ ਖਿਡਾਰੀ: ਈਰਾਨ ਸਿੱਧੀ ਜੰਗ ਨਹੀਂ ਲੜਦਾ, ਇਹ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲੇ, ਡਰੋਨ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵੀ ਸਿੱਧੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹੀ ਖੇਡ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।
