PM ਮੋਦੀ ਦੇ ਦੋ ਦੌਰੇ ਤੇ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵਧਿਆ ਵਪਾਰ, ਫਿਰ ‘ਇੰਡੀਆ ਆਊਟ’ 2014 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜਿਹੇ ਰਹੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਸਬੰਧ
India Maldives Relation: ਭਾਰਤ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੀ 'ਨੇਬਰਹੁੱਡ ਫਸਟ ਪਾਲਿਸੀ' ਵਿੱਚ ਮਾਲਦੀਵ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ 'ਚ ਦੋ ਵਾਰ ਮਾਲਦੀਵ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਪਾਰ 156 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਲਗਭਗ 549 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਈਜ਼ੂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਖਟਾਸ ਆ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਯਤਨਾਂ ਨੇ ਮੁਇਜ਼ੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੁਰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਲਈ ਮਾਲਦੀਵ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਖਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੀ ‘ਨੇਬਰਹੁੱਡ ਫਸਟ ਪਾਲਿਸੀ’ ‘ਚ ਵੀ ਮਾਲਦੀਵ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਣਨੀਤਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਮਾਲਦੀਵ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉੱਥੇ ਇਬਰਾਹਿਮ ਮੁਹੰਮਦ ਸੋਲਿਹ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਸੀ।
ਸੋਲਿਹ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇੰਡੀਆ ਫਸਟ ਦੀ ਨੀਤੀ ਅਪਣਾਈ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਤੰਬਰ-ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਮਾਲਦੀਵ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਪੱਖੀ ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਈਜ਼ੂ ਨੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਿਆਂ ਹੀ ਕਈ ਭਾਰਤ ਵਿਰੋਧੀ ਫੈਸਲੇ ਲਏ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਕਠੋਰ ਰਵੱਈਆ ਦਿਖਾਇਆ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ‘ਚ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੁਈਜ਼ੂ ਦੀ ਸੁਰ ਬਦਲ ਗਏ
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਯਤਨਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਮੁਈਜ਼ੂ ਨੇ ਹੁਣ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਕਿੰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਬਦਲ ਗਏ ਹਨ। ‘ਇੰਡੀਆ ਆਊਟ’ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਕੇ ਚੋਣਾਂ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮੁਈਜ਼ੂ ਲਗਭਗ ਇਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭਾਈਵਾਲ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਪੈਰ ਰੱਖਦਿਆਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਇਹ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਵੇ।
ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੀਰ’ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ
ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ‘ਨੇਬਰਹੁੱਡ ਫਸਟ ਪਾਲਿਸੀ’ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਾਲਦੀਵ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 2014 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਕਰੀਬ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮਾਲੇ ਵਿੱਚ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਕਟ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਵਾਟਰ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ‘ਚ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਤਤਕਾਲੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਮਦਦ ਮੰਗੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਨੇ ‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੀਰ’ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।
ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮਾਲੇ ਦੇ ਵਾਟਰ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਲੱਖ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ 100 ਟਨ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੀਰ’ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਸੰਕਟ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 12 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਲੇ ਨੂੰ 374 ਟਨ ਪਾਣੀ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ 2 ਹਜ਼ਾਰ ਟਨ ਪਾਣੀ ਮਾਲਦੀਵ ਪਹੁੰਚਾਇਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦਾ ਮਾਲਦੀਵ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੌਰਾ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮਾਲਦੀਵ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨਵੰਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਬਰਾਹਿਮ ਮੁਹੰਮਦ ਸੋਲਿਹ ਦੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਦੁਵੱਲੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ। ਇਸ ਮੁਲਾਕਾਤ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੋਲਿਹ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੇ ਮਾਲਦੀਵ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਠੀਕ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੋਲਿਹ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਦੁਵੱਲੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਨੇ ਮਾਲਦੀਵ ਲਈ 1.4 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪੈਕੇਜ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।
ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕਾਰੋਬਾਰ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵਧਿਆ ਹੈ
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਪਣੇ ਦੂਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ‘ਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਹੀ ਮਾਲਦੀਵ ਦਾ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਜੂਨ 2019 ਵਿੱਚ ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦੌਰੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰਾਂ ‘ਚ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਕੋਲੰਬੋ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਮੇਲਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਹਿਮਤੀ ਬਣੀ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਬਰਾਹਿਮ ਸੋਲਿਹ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਵਿਚਕਾਰ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੀ ਤਸਵੀਰ। (Getty Images ਦੁਆਰਾ IPIB/Anadolu)
ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੇ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇਕ ਦਹਾਕੇ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਪਾਰ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵਧ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਕਿ 2013 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਮਾਲਦੀਵ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰ 156.30 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਸੀ, 2023 ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਧ ਕੇ 548.97 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਮਾਲਦੀਵ ਕਸਟਮ ਸਰਵਿਸ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2023 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਮਾਲਦੀਵ ਵਿਚਕਾਰ 543.83 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਅਤੇ 5.14 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਹੋਈ।
ਮੁਈਜ਼ੂ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ
ਪਰ ਮੁਈਜ਼ੂ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਮੁਈਜ਼ੂ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ‘ਚ ‘ਇੰਡੀਆ ਆਊਟ’ ਦਾ ਏਜੰਡਾ ਚਲਾਇਆ, ਉੱਥੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਤੁਰਕੀ ਦੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। 2019 ਵਿੱਚ, ਮੁਈਜ਼ੂ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਮਾਲਦੀਵ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦਾ ਭਾਰਤ ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਪੱਖੀ ਅਕਸ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਇਆ।
ਪਰ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਉਦੋਂ ਵੱਧ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦੋ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਾਰੇ ਵਿਵਾਦਤ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਵਿਵਾਦ ਵਧ ਗਿਆ ਤਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੁਈਜ਼ੂ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ‘ਚ ਸੁਧਾਰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐੱਸ. ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਦੇ ਮਾਲਦੀਵ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੁਈਜ਼ੂ ਦਾ ਸੁਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ।
‘ਇੰਡੀਆ ਆਊਟ’ ਤੋਂ ‘ਇੰਡੀਆ ਫਸਟ’ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਮੁਇਜ਼ੂ!
ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੁਈਜ਼ੂ ਨੇ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਾਲਦੀਵ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਚੀਨ ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਲਦੀਵ ਉਸ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸਹਿਯੋਗ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਾਲਦੀਵ ਲਈ ਮਦਦ ਦਾ ਹੱਥ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। ਮਾਲਦੀਵ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਭੜਕਾਊ ਬਿਆਨਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਿਆ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਮਾਲਦੀਵ ਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਇਆ ਕਿ ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਿੰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੁਈਜ਼ੂ ਵੀ ‘ਇੰਡੀਆ ਆਊਟ’ ਤੋਂ ‘ਇੰਡੀਆ ਫਸਟ’ ਦੇ ਏਜੰਡੇ ‘ਤੇ ਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਇਨਪੁੱਟ- ਸ਼ਾਹੀਨ ਬਾਨੋ
