ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਮੁਖੀ ਨੇ 3 ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਚੁਣ ਲਿਆ ਸੀ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ… ਹਸਨ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਹੈ ਹਾਸ਼ੇਮ ਸਫੀਦੀਨ
32 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਸਨ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਨਸਰੱਲਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਿਖਰ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਛਲੇ 10 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਜੇਹਾਦ ਕੌਂਸਿਲ ਦੇ ਮੁਖੀ ਹਾਸ਼ੇਮ ਸਫੀਦੀਨ ਦਾ ਨਾਂ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਮੁਖੀ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਨਸਰੱਲਾਹ ਨੇ ਕਰੀਬ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹਾਸ਼ੇਮ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਚੁਣਿਆ ਸੀ।
ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਮੁਖੀ ਨੇ 3 ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਚੁਣ ਲਿਆ ਸੀ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ( Pic Credit: Houssam Shbaro/Anadolu via Getty Images))
ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਮੁਖੀ ਹਸਨ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਾਸ਼ਮ ਸਫੀਦੀਨ ਨੂੰ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੌਂਪੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਹਮਲੇ ‘ਚ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉਠਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੀ ਕਮਾਨ ਕੌਣ ਸੰਭਾਲੇਗਾ, ਉਥੇ ਹੀ ਹਾਸ਼ੇਮ ਸਫੀਦੀਨ ਦਾ ਨਾਂ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ।
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਹਾਸ਼ੇਮ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਅਚਾਨਕ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਮੁਖੀ ਨਸਰੱਲਾਹ ਨੇ 30 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਭਿਆਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਹਾਸ਼ੇਮ ਸਫੀਦੀਨ ਨੂੰ 1994 ਤੋਂ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਫੀਦੀਨ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਵਿਚ ਨਸਰੱਲਾਹ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਹੈ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵੀ ਲਗਭਗ ਇਕੋ ਜਿਹੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਚੋਣ 3 ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ
ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਮੁਖੀ ਹਸਨ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੇਤਾ ਰਹਿਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ? ਕਿਉਂਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 10 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੀ ਚੋਟੀ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਗਠਨ ਕੋਲ ਹੁਣ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਚਿਹਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਪਰ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦਾ ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ ਹਾਸ਼ੇਮ ਸਫੀਦੀਨ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬਚ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਗਠਨ ਨਵੇਂ ਮੁਖੀ ਲਈ ਹਾਸ਼ੇਮ ਦੇ ਨਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਫੀਦੀਨ ਨੂੰ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਮੁਖੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਅਚਾਨਕ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 1994 ਵਿੱਚ ਹਾਸ਼ੇਮ ਸਫੀਦੀਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਕੋਮ ਤੋਂ ਬੇਰੂਤ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰ ਸਕੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਕੌਣ ਹੈ ਹਾਸ਼ੇਮ ਸਫੀਦੀਨ?
ਹਾਸ਼ੇਮ ਸਫੀਦੀਨ ਦਾ ਜਨਮ 1964 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਲੇਬਨਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਇਰਾਕ ਦੇ ਨਜਫ ਅਤੇ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਕੋਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ੀਆ ਧਰਮ ਦੇ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਵਿਦਿਅਕ ਕੇਂਦਰ ਹਨ। ਸਫੀਦੀਨ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਕਾਰੀ ਸ਼ੀਆ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਈ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ੀਆ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ ਅਤੇ ਲੇਬਨਾਨ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਹਾਸ਼ੇਮ ਸਫੀਦੀਨ ਵੀ ਸ਼ੂਰਾ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਜਿਹਾਦ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਵੀ ਮੁਖੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਸਾਲ 2017 ‘ਚ ਹਾਸ਼ੇਮ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਥੇ ਹੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਵੀ ਹਾਸ਼ੇਮ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਈ ਹੈ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਫੀਦੀਨ ਦਾ ਢੰਗ-ਤਰੀਕਾ, ਪਹਿਰਾਵਾ ਅਤੇ ਆਵਾਜ਼ ਨਸਰੱਲਾਹ ਵਰਗੀ ਹੈ। ਨਸਰੱਲਾਹ ਵਾਂਗ ਉਹ ਵੀ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਕਾਲਾ ਸਾਫਾ ਬੰਨ੍ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਹਾਸ਼ਮ ਨੂੰ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਹਾਸ਼ੇਮ ਨੂੰ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੀ ਕਮਾਨ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸੰਗਠਨ ਉਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ‘ਚ ਹੋਰ ਵੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ।
ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ
ਹਾਸ਼ਮ ਸਫੀਦੀਨ ਦੇ ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਹਨ, ਸਾਬਕਾ ਈਰਾਨੀ ਕੁਦਸ ਫੋਰਸ ਕਮਾਂਡਰ ਕਾਸਿਮ ਸੁਲੇਮਾਨੀ ਦੀ ਬੇਟੀ ਅਤੇ ਸਫੀਦੀਨ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦਾ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਮੁਖੀ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹਾਸ਼ੇਮ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਸੰਗਠਨ ਵਿਚ ਇਕ ਵੱਡੇ ਖਿਡਾਰੀ ਵਜੋਂ ਭੂਮਿਕਾ ਕਾਰਨ ਮਜ਼ਬੂਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ‘ਚ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਰਹੇ ਡਿਪਟੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਨਈਮ ਕਾਸਿਮ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸੰਗਠਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਕ ਨਾਮੀ ਸ਼ੀਆ ਵਿਦਵਾਨ ਵੀ ਹਨ।