ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਲਚਲ, ਕੀ ਬਦਲੇਗਾ ‘ਗਲੋਬਲ ਆਰਡਰ’ ?

ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੰਭਾਲਣਗੇ। ਇਹ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨਗੇ, ਜਿਸਨੂੰ ਸੁਪਰਪਾਵਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹੁੰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਮਚ ਗਈ ਹੈ। ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਕਦੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਉਦਾਸ। ਉਹ ਇਹ ਸਮਝਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਇਸ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਰਹਿਮ ਕਰਣਗੇ ਜਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੀ ਸੁਪਰਪਾਵਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਆਰਡਰ ਤੋਂ ਪਾਸੇ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ।

ਦਰਅਸਲ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਉਹ ਚੋਣ ਜਿੱਤੇ ਹਨ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਟਰੰਪ ਦੀ ਜਿੱਤ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਨੇੜਿਓਂ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਭਾਰੀ ਬਹੁਮਤ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਬੇਚੈਨੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਇਹ ਤਿੰਨ ਵੱਡੇ ਸਵਾਲ ਉੱਠ ਰਹੇ ਹਨ?

• ਕੀ ਟਰੰਪ ਦੇ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਨਾਲ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਗਰਜਦੀਆਂ ਬੰਦੂਕਾਂ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੋਰ ਉੱਚੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ?
• ਕੀ ਨਵੇਂ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਗ੍ਰੀਨਲੈਂਡ ਨਾਟ ਫਾਰ ਸੇਲ ਬੋਰਡ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਣਗੇ ਜੋ ਟਰੰਪ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ?
• ਇਸ ਵਾਰ ਚੀਨ, ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਪ੍ਰਤੀ ਕੀ ਰਵੱਈਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਟੈਰਿਫ ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾ ਕੇ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਸੀ?

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਕਿਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜਾਵੇਗੀ, ਇਸਦਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ, ਯੁੱਧ ਕਿੱਥੇ ਲੱਗੇਗਾ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦੀ ਰਾਏ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੂਟਨੀਤੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰ

ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਟਰੰਪ ਅਜਿਹੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਨੇਤਾ ਬਣ ਜਾਣਗੇ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਕੂਟਨੀਤੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਸਰਕਾਰ ਜੋ ਵੀ ਕੂਟਨੀਤਕ ਫੈਸਲਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਅਸਰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਟਰੰਪ ਅਜਿਹੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਰੀਬੀ ਵੀ ਕਲਪਨਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਫੈਸਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਗ੍ਰੇਟਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਟਰੰਪ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸੁਪਨਾ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਦਰਅਸਲ, ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੇਟਰ ਅਮਰੀਕਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਟਰੰਪ ਕੈਨੇਡਾ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ 51ਵਾਂ ਰਾਜ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਗ੍ਰੇਟਰ ਅਮਰੀਕਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਉਹ ਗ੍ਰੀਨਲੈਂਡ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਗ੍ਰੇਟਰ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਪਨਾਮਾ ਨਹਿਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਇੰਨੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਬਦਲਣ ਵਾਲਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਹਨ। ਆਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ।

• ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨਲੈਂਡ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਰਲੇਵੇਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਮਨਜ਼ੂਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ।
• ਜੇਕਰ ਅਮਰੀਕਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
• ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਫਿੱਟ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ।
• ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਕੂਟਨੀਤਕ ਤਣਾਅ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
• ਗ੍ਰੇਟਰ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਜੰਗ ਛਿੜਨ ਦਾ ਡਰ ਵੀ ਵਧੇਗਾ।

ਇਹ ਡਰ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨਲੈਂਡ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਤਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਟਰੰਪ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰੇਟਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਮਚ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਧੜਕਣਾਂ ਵੀ ਦੌੜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟਰੰਪ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਨਾਮ ਚੀਨ ਦਾ ਹੈ।

ਚੀਨ ਪ੍ਰਤੀ ਟਰੰਪ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਨਰਮ

ਟਰੰਪ ਦਾ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਪ੍ਰਤੀ ਰਵੱਈਆ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਕਈ ਵਾਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਟਰੰਪ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਥੋੜ੍ਹਾ ਨਰਮ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਾਲ ਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸੰਕੇਤ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਉਹ ਚੀਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤਾ ਝਟਕਾ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੇ ਪਰ ਟਰੰਪ ਅਗਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨ ਕਦੇ ਵੀ ਇਸਦਾ ਰੰਗ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਵੀ ਇਹ ਜਾਣਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਚੀਨ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਵੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਬਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਟਰੰਪ ਕੋਈ ਵੀ ਸਖ਼ਤ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਝਿਜਕੇਗਾ। ਟਰੰਪ ਚੀਨ ਦੀ ਵਿਸਥਾਰਵਾਦੀ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਨੀਤੀ ਤੋਂ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁਣਗੇ ਕਿ ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਅਮਰੀਕੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰੇ।

ਟਰੰਪ ਦਾ ਇੱਕ ਫੈਸਲਾ ਜੰਗਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਬਦਲ ਸਕਦਾ

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਚੀਨ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੋਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜੰਗ ਦੇ ਕਈ ਮੋਰਚੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੇ ਜਾਂ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਹੋਵੇ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਵਿਚਕਾਰ ਯੁੱਧ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸੀਰੀਆ, ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਰਾਕ ਵਿਚਕਾਰ ਯੁੱਧ ਹੋਵੇ। ਟਰੰਪ ਦਾ ਇੱਕ ਫੈਸਲਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਟਰੰਪ ਦਾ ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਰਵੱਈਆ ਕੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਛੱਡ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।