ਦੇਵਸ਼ਯਨੀ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਤੋਂ ਦੇਵਉਠਾਉਣੀ ਤੱਕ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਕਾਰਜ, ਜਾਣੋ ਕਾਰਨ
Devshayani Ekadashi 2025: ਦੇਵਸ਼ਯਨੀ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਤੋਂ ਦੇਵਉਠਾਉਣੀ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਤੱਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਚਤੁਰਮਾਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸੂਰਜ ਦੱਖਣ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਅੰਤਰਮੁਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਸ਼ਾੜ੍ਹ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ (ਵਧਦੇ ਚੰਦਰਮਾ) ਦੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਨੂੰ ਦੇਵਸ਼ਯਨੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪਵਿੱਤਰ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਕਸ਼ੀਰਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਸ਼ਨਾਗ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ‘ਤੇ ਯੋਗਿਨਦ੍ਰਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਦੇਵਤਾ ਦੇ ਆਰਾਮ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਵਸ਼ਯਨੀ ਜਾਂ ਹਰਿਸ਼ਯਨੀ ਇਕਾਦਸ਼ੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਦਿਨ ਚਤੁਰਮਾਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵਿਆਹ, ਘਰੇਲੂ ਸਮਾਰੋਹ ਅਤੇ ਯੱਗ ਵਰਗੇ ਸ਼ੁਭ ਕਾਰਜਾਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਤਪੱਸਿਆ, ਵਰਤ, ਧਿਆਨ, ਜਾਪ ਅਤੇ ਦਾਨ ਵਰਗੇ ਪੁੰਨ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀਏ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁਭ ਕਾਰਜ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ।
ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਚਤੁਰਮਾਸ?
ਦੇਵਸ਼ਯਨੀ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਤੋਂ ਦੇਵਉਠਾਉਣੀ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਤੱਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਚਤੁਰਮਾਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸੂਰਜ ਦੱਖਣ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਅੰਤਰਮੁਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਰਿਸ਼ੀ ਅਤੇ ਭਗਤ ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਤਪੱਸਿਆ, ਵਰਤ, ਧਿਆਨ, ਜਾਪ ਅਤੇ ਦਾਨ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਚਤੁਰਮਾਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬਾਹਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਵਿਰਾਮ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਮਨ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ, ਭਗਤੀ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਸੱਚਾ ਸਬੰਧ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਮੌਕਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੇਵਉਠਾਉਣੀ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਦੇਵਉਠਾਉਣੀ ਏਕਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਦਿਨ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਆਹ, ਘਰੇਲੂ ਸਜਾਵਟ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ, ਯੱਗ, ਰਸਮਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ੁਭ ਰਸਮਾਂ ਜੋ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਰੁਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਦਿਨ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਵਉਠਾਉਣੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਵਜੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਇਸ ਦਿਨ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਤੁਲਸੀ ਵਿਆਹ (ਧਾਰਮਿਕ ਮੇਲ) ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਅਤੇ ਤੁਲਸੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਬ੍ਰਹਮ ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਜੋ ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਤੱਤਵ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ, ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭਤਾ ਦੀ ਜਾਗਰਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
