Sawan 2025: ਸ਼ਿਵ ਭਗਤੀ ਦਾ ਮਹਾਪਰਵ ਸ਼ੁਰੂ, ਜਾਣੋ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਸਾਵਣ ਕਿਉਂ ਹੈ ਖਾਸ
11 Jul 2025 07:27 AM
Sawan 2025: ਪੰਚਾਂਗ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਮਹੀਨਾ, ਸਾਵਣ, ਅੱਜ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਸ਼ਿਵ ਭਗਤੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ।
ਸਾਵਣ 2025
ਸਾਵਣ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਮਹੀਨਾ ਅੱਜ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਿਵ ਭਗਤਾਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਤਿਉਹਾਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰਾ ਮਹੀਨਾ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਭੋਲੇਨਾਥ ਆਪਣੇ ਭਗਤਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਵਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ, ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਹਰ-ਹਰ ਮਹਾਦੇਵ’ ਦੀ ਗੂੰਜ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਭੋਲੇਨਾਥ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਾਵਣ ਮਹੀਨਾ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਮਹੀਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜੁਲਾਈ-ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਨਸੂਨ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਹਰਿਆਲੀ ਅਤੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਮਿੱਠੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸਾਵਣ ਇੰਨਾ ਖਾਸ ਕਿਉਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਾਵਣ ਕਿਉਂ ਹੈ ਖਾਸ?
ਸਾਵਣ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਮਹੀਨਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਦੌਰਾਨ ਹਲਾਹਲ ਵਿਸ਼ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਠ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਸਕੇ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਸਾਵਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ‘ਤੇ ਜਲਭਿਸ਼ੇਕ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਾਵਣ ਸੋਮਵਾਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ
ਸਾਵਣ ਦੇ ਹਰ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਸੋਮਵਾਰ ਦੇ ਵਰਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ, ਬੇਲ ਪੱਤਰ, ਦੁੱਧ, ਦਹੀਂ, ਸ਼ਹਿਦ ਆਦਿ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਣਵਿਆਹੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਵਰ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਇਹ ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਆਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਇਹ ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਾਵਣ ਦੀਆਂ ਪੌਰਾਣਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ
ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਆਉਣਾ: ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਗਤਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਫਲ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦੀ ਤਪੱਸਿਆ: ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਨੇ ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਠੋਰ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਸਫਲ ਰਹੇ। ਇਸ ਲਈ, ਅਣਵਿਆਹੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਸਾਵਣ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਵਰ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸਾਵਣ ਮਹਾਪਰਵ?
ਸਾਵਣ ਸੋਮਵਾਰ ਦਾ ਵਰਤ: ਸਾਵਣ ਦੇ ਹਰ ਸੋਮਵਾਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਦਿਨ ਨਿਰਾਹਾਰ ਜਾਂ ਫਲਾਹਾਰੀ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ, ਦੁੱਧ, ਬੇਲ ਪੱਤਰ, ਧਤੂਰਾ, ਭੰਗ, ਚੰਦਨ ਅਤੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਕਾਂਵੜ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਉਤਸਵ: ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ, ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਂਵੜ ਯਾਤਰਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਾਂਵੜਿਏ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਨਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਪੈਦਲ ਸ਼ਿਵਧਾਮ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਜਲਭਿਸ਼ੇਕ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਔਖੀ ਤਪੱਸਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰੁਦਰਭਿਸ਼ੇਕ: ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਰੁਦਰਭਿਸ਼ੇਕ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੁਦਰਭਿਸ਼ੇਕ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਸਮ ਹੈ।
ਸ਼ਿਵ ਚਾਲੀਸਾ ਅਤੇ ਮੰਤਰ ਜਾਪ: ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸਾਵਣ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ਿਵ ਚਾਲੀਸਾ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ॐ नमः शिवाय ਵਰਗੇ ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਾਵਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਸਾਵਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪੂਜਾ ਦਾ ਫਲ ਆਮ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪੂਜਾ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
Disclaimer: ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। TV9 ਭਾਰਤਵਰਸ਼ ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।