ਕਿੰਨੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਹੱਥ ਦੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ? ਪਤੰਜਲੀ ਤੋਂ ਜਾਣੋ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ ਅਤੇ ਫਾਇਦੇ

Image Credit source: Getty

Follow Us On

ਯੋਗਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਮੋੜਨ ਜਾਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਡੂੰਘਾ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ, ਮਨ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਯੋਗਾ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹਸਤ ਮੁਦਰਾ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਉਂਗਲਾਂ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਕਾਰ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਊਰਜਾ, ਨਸਾਂ, ਹਾਰਮੋਨਸ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਊਰਜਾਵਾਨ ਥੈਰੇਪੀ ਵੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਬਦਲਾਅ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੋਗ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਅਤੇ ਪਤੰਜਲੀ ਯੋਗ ਸੂਤਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਾਬਾ ਰਾਮਦੇਵ ਦੀ ਕਿਤਾਬ “Yog Its Philosphy & Practice” ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਬਾ ਰਾਮਦੇਵ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ, ਅੱਗ, ਪਾਣੀ, ਹਵਾ, ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਲਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਅਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ ਕੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਕੀ ਹਨ ਮੁਦਰਾਵਾਂ?

ਯੋਗਾ ਅਤੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ “ਮੁਦਰਾ” ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਮੁਦਰਾ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਹੱਥ ਜਾਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਮਨ, ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਸਿਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਊਰਜਾ ਕੇਂਦਰ (ਨਾੜੀਆਂ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਾਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਕੱਠੇ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਊਰਜਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਸਰੀਰਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆ ਹਨ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ?

ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ 5 ਹਸਤ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਮੁਦਰਾ, ਵਾਯੂ ਮੁਦਰਾ, ਪ੍ਰਾਣ ਮੁਦਰਾ, ਸੂਰਿਆ ਮੁਦਰਾ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਮੁਦਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਯੋਗ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ, ਹੱਥ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹੱਥਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ, ਮਨ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਤਕਨੀਕ ਵੀ ਹਵ। ਆਓ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀਏ।

ਯੋਗ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯੋਗਾਸਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਯੋਗਾਸਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

1. ਗਿਆਨ ਮੁਦਰਾ

ਇਸਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ, ਆਪਣੀ ਤੀਜੀ ਉਂਗਲੀ (index finger)ਅਤੇ ਅੰਗੂਠੇ (thumb) ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਜੋੜੋ। ਬਾਕੀ ਤਿੰਨ ਉਂਗਲਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਰੱਖੋ। ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਹ ਲਓ। ਇਸ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਇਕਾਗਰਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰ ਵੀ ਦੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਇਸਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਗੁੱਸੇ ‘ਤੇ ਵੀ ਕਾਬੂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬਿਹਤਰ ਨਤੀਜੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਗਿਆਨ ਮੁਦਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਾਣ ਮੁਦਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

2. ਵਾਯੂ ਮੁਦਰਾ

ਇਸਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ, ਆਪਣੀ ਇੰਡੈਕਸ ਉਂਗਲ ਨੂੰ ਮੋੜੋ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਅੰਗੂਠੇ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ। ਅੰਗੂਠੇ ਨਾਲ ਇੰਡੈਕਸ ਉਂਗਲ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਦਬਾਓ। ਬਾਕੀ ਉਂਗਲਾਂ ਸਿੱਧੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਗੋਡਿਆਂ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ। ਇਹ ਮੁਦਰਾ ਗੈਸ, ਗਠੀਆ, ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਵਰਗੀਆਂ ਵਾਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਗਰਦਨ ਅਤੇ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਮੁਦਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਮੁਦਰਾ ਖੂਨ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਜਦੋਂ ਵਾਤ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

3. ਪ੍ਰਾਣ ਮੁਦਰਾ

ਪ੍ਰਾਣ ਮੁਦਰਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਅੰਗੂਠੇ ਨੂੰ ਰਿੰਗ ਫਿਗੰਰ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਉਂਗਲੀ ਨਾਲ ਜੋੜੋ। ਇੰਡੈਕਸ ਅਤੇ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਉਂਗਲੀ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਰੱਖੋ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇਸ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਗੋਡਿਆਂ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ। ਇਹ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਊਰਜਾਵਾਨ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ, ਇਹ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਭੁੱਖ ਅਤੇ ਪਿਆਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਲੰਬੇ ਵਰਤ ਦੌਰਾਨ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜਲਦੀ ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

4. ਸੂਰਿਆ ਮੁਦਰਾ

ਸੂਰਿਆ ਮੁਦਰਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਅੰਗੂਠੇ ਨੂੰ ਮੋੜੋ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਅੰਗੂਠੇ ਨਾਲ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਦਬਾਓ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਉਂਗਲਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਰੱਖੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੋਵੇਂ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਗੋਡਿਆਂ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ। ਹੁਣ ਇਸਦੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਗਰਮੀ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪਾਉਣ, ਸਰੀਰ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਲੀਵਰ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਸਾਵਧਾਨੀ: ਇਹ ਮੁਦਰਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਜਾਂ ਪਤਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਅਭਿਆਸ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਥਕਾਵਟ, ਜਲਣ ਜਾਂ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

5. ਲਿੰਗ ਮੁਦਰਾ

ਲਿੰਗ ਮੁਦਰਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਹੱਥਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦੇ ਅੰਗੂਠੇ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਦੀ ਮੁੱਠੀ ਨਾਲ ਘੇਰੋ। ਛਾਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਮੁਦਰਾ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਸਿੱਧਾ ਬੈਠੋ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਗਰਮੀ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਦਰਾ ਨੂੰ ਜ਼ੁਕਾਮ, ਦਮਾ, ਖੰਘ, ਸਾਈਨਸ, ਅਧਰੰਗ ਅਤੇ ਘੱਟ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਬਲਗ਼ਮ ਨੂੰ ਸੁਕਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਸਾਵਧਾਨੀ: ਇਸ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪਾਣੀ, ਫਲਾਂ ਦਾ ਰਸ, ਘਿਓ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਰੀਰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਰਹੇ। ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਇਸ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਬਹੁਤ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।