ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਗੁਰੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਕੌਣ? ਜਾਣੋ ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਜੀ ਤੋਂ ਅਨਿਰੁਧਚਾਰੀਆ ਤੱਕ, ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ ਸਿੱਖਿਆ-ਦਿੱਖਿਆ
Guru Purnima: ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ, ਜਗਦਗੁਰੂ ਰਾਮਭਦਰਚਾਰੀਆ, ਰਾਮਦੇਵ... ਇਹ ਉਹ ਨਾਮ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕ ਆਪਣਾ ਗੁਰੂ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਗੁਰੂ ਕੌਣ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ-ਦਿੱਖਿਆ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਮਹਾਨ ਬਣੇ? ਗੁਰੂ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਆਓ ਇਹ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ।
ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਕੌਣ?
ਅੱਜ (10 ਜੁਲਾਈ 2025) ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਪੂਰਨਿਮਾ ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਰ ਸਾਲ ਹਾੜ੍ਹ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਵਿਆਸ ਪੂਰਨਿਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵਿਆਸ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 18 ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੇ ਰਚਨਹਾਰ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸ ਦਿਨ ਗੁਰੂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਗੁਰੂਆਂ ਬਾਰੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਗੁਰੂ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਕੌਣ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ-ਦਿੱਖਿਆ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਗੁਰੂ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮਹਾਨ ਬਣਾਇਆ?
13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਬਣ ਗਏ ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ
ਰਾਧਾਰਾਣੀ ਦੇ ਪਰਮ ਭਗਤ ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਭਜਨਾਂ ਅਤੇ ਸਤਿਸੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਲੋਕ ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਭੋਲੇਨਾਥ ਨੇ ਖੁਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ ਆ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 1972 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਾਨਪੁਰ ਦੇ ਸਰਸੌਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਅਨਿਰੁਧ ਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ੰਭੂ ਪਾਂਡੇ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਰਮਾ ਦੇਵੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੀਤਾ ਪੜ੍ਹਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ, ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਧਦੀ ਗਈ ਅਤੇ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਬਣਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਘਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਮੇਂ ਗੀਤਾ ਪੜ੍ਹਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਗਏ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ
ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ, ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਵਾਰਾਣਸੀ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਸੰਨਿਆਸੀ ਵਜੋਂ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਉਹ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਤੁਲਸੀ ਘਾਟ ‘ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਮਾਂ ਗੰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੀ ਖਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ 10-15 ਮਿੰਟ ਹੀ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਬੈਠਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਜੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਮਿਲਦਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਠੀਕ ਸੀ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਗੰਗਾ ਜਲ ਪੀ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਦਿਨ ਭੁੱਖੇ ਬਿਤਾਏ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਸੰਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਉਹ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਸ਼ਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਰਾਸਲੀਲਾ ਦੇਖਣ ਗਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਉੱਥੇ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂਦਾ ਮਨ ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਮਗਨ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਰੇਲਗੱਡੀ ਰਾਹੀਂ ਮਥੁਰਾ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਉੱਥੇ ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਂਕੇ ਬਿਹਾਰੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ, ਸਹਿਚਾਰੀ ਭਾਵ ਦੇ ਸੰਤ ਸ਼੍ਰੀਹਿਤ ਗੌਰਾਂਗੀ ਸ਼ਰਨ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਸ਼ਰਣ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਨਾਲ, ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਹਿਚਾਰੀ ਭਾਵ ਵਾਲਾ ਬਣ ਗਏ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਧਾ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਅਟੁੱਟ ਸ਼ਰਧਾ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਈ।
ਜਗਦਗੁਰੂ ਰਾਮਭਦਰਚਾਰੀਆ ਨੇ ਕਿਸ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ?
22 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਜਾਣਕਾਰ, 80 ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਗਵਾਹੀ ਨਾਲ ਰਾਮ ਜਨਮਭੂਮੀ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਬਾਗੇਸ਼ਵਰ ਧਾਮ ਦੇ ਪੰਡਿਤ ਧੀਰੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੇ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਰਾਮਭਦਰਚਾਰੀਆ ਨੇ ਵੀ ਤੁਲਸੀਕ੍ਰਿਤ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀਆਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਵਾਇਆ। ਚਿੱਤਰਕੂਟ ਵਿੱਚ ਤੁਲਸੀ ਪੀਠ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਗਦਗੁਰੂ ਰਾਮਭਦਰਚਾਰੀਆ ਦਾ ਜਨਮ 14 ਜਨਵਰੀ 1950 ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜੌਨਪੁਰ ਦੇ ਸੰਦੀਖੁਰਦ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਚਪਨ ਦਾ ਨਾਮ ਗਿਰਧਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪੰਡਿਤ ਰਾਜਦੇਵ ਮਿਸ਼ਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਚੀ ਮਿਸ਼ਰਾ ਹੈ।
ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਹ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਰਾਮ ਪ੍ਰਸਾਦ ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਤੋਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਡਿਤ ਈਸ਼ਵਰ ਦਾਸ ਮਹਾਰਾਜ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਮੰਤਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਚਰਨ ਦਾਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਆਏ ਅਤੇ ਰਾਮਾਨੰਦੀ ਸੰਪਰਦਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ।
ਗੁਰੂ ਰਾਮਭਦਰਚਾਰੀਆ ਨੇ ਪੰਡਿਤ ਈਸ਼ਵਰ ਦਾਸ ਮਹਾਰਾਜ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਮੰਤਰ ਲਿਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਧਰਮ ਚੱਕਰਵਰਤੀ, ਮਹਾਮਹੋਪਾਧਿਆਏ, ਸ਼੍ਰੀ ਚਿਤਰਕੂਟ ਤੁਲਸੀ ਪੀਠਾਧੀਸ਼ਵਰ, ਜਗਦਗੁਰੂ ਰਾਮਾਨੰਦਚਾਰੀਆ, ਮਹਾਕਵੀ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਥਾਨਤ੍ਰੇਈ ਭਾਸ਼ਯਕਾਰ ਦੀਆਂ ਉਪਾਧੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਰਾਮ ਕਥਾਕਾਰ ਜਗਦਗੁਰੂ ਰਾਮਭੱਦਰਾਚਾਰੀਆ ਨੇ ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ, ਗੀਤਾ, ਵੇਦਾਂ, ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਅਤੇ ਵੇਦਾਂਤ ਆਦਿ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਗਦਗੁਰੂ ਰਾਮਭੱਦਰਾਚਾਰੀਆ ਰਾਮਾਨੰਦ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਚਾਰ ਜਗਦਗੁਰੂ ਰਾਮਾਨੰਦਚਾਰੀਆ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਸਾਲ 1988 ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾਹੈ।
ਯੋਗ ਗੁਰੂ ਸਵਾਮੀ ਰਾਮਦੇਵ ਦੇ ਗੁਰੂ ਕੌਣ?
ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਯੋਗ ਅਤੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦਾ ਗਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਯੋਗ ਗੁਰੂ ਸਵਾਮੀ ਰਾਮਦੇਵ ਦਾ ਜਨਮ 25 ਦਸੰਬਰ 1965 ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਚਪਨ ਦਾ ਨਾਮ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਯਾਦਵ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਰਾਮਨਿਵਾਸ ਯਾਦਵ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਗੁਲਾਬੋ ਦੇਵੀ ਹੈ। ਸਵਾਮੀ ਰਾਮਦੇਵ ਨੇ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਲਵਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗੁਰੂਕੁਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਯੋਗ ਸਿੱਖਿਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਚਾਰੀਆ ਸ਼੍ਰੀ ਬਲਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿਆਕਰਨ, ਯੋਗ, ਦਰਸ਼ਨ, ਵੇਦ ਅਤੇ ਉਪਨਿਸ਼ਦਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ (ਆਚਾਰੀਆ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਦਯਾਨੰਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਤਿਆਰਥ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅਤੇ ਰਿਗਵੇਦਾਦਿਭਾਸ਼ਯਭੂਮਿਕਾ ਆਦਿ ਦਾ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਯੋਗ ਦੇ ਜਨਮਦਾਤਾ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਪਤੰਜਲੀ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਅਤੇ ਸਵਾਮੀ ਰਾਮਦੇਵ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਅਤੇ ਤਪੱਸਿਆ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਤੁਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਨੇ ਵੀ ਸਵਾਮੀ ਰਾਮਦੇਵ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂਕੁਲਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗ, ਪਾਣਿਨੀ ਦੀ ਅਸ਼ਟਧਿਆਈ ਅਤੇ ਪਤੰਜਲੀ ਦੀ ਮਹਾਭਾਸ਼ਿਆ ਸਿਖਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਗੰਗੋਤਰੀ ਦੀਆਂ ਗੁਫਾਵਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ‘ਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਕਰ ਲਿਆ।
ਬਾਬਾ ਰਾਮਦੇਵ ਦੇ ਜੀਵਨ ਪਰਿਯੋਗ ਦੇ ਜਨਮਦਾਤਾ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਪਤੰਜਲੀ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਯੋਗ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦੇਵ ਨੇ ਸਵਾਮੀ ਸ਼ੰਕਰ ਦੇਵ ਤੋਂ ਯੋਗ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ। ਇਹ ਯੋਗਾਚਾਰੀਆ ਸ਼ੰਕਰ ਦੇਵ ਹੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪਛਾਣ ਦਿੱਤੀ। ਸਾਲ 1992 ਵਿੱਚ, ਯੋਗਾਚਾਰਿਆ ਸ਼ੰਕਰ ਦੇਵ ਨੇ ਬਾਬਾ ਰਾਮਦੇਵ, ਬਾਲਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਦੋ ਹੋਰ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਦਿਵਿਆ ਯੋਗ ਟਰੱਸਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। 5 ਜਨਵਰੀ, 1995 ਨੂੰ, ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਦਿਵਿਆ ਯੋਗ ਮੰਦਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਅੱਜ, ਸਵਾਮੀ ਰਾਮਦੇਵ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਤੰਜਲੀ ਦੇ ਯੋਗਾ ਅਤੇ ਆਯੁਰਵੇਦ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਮਹੇਸ਼ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਵੀਸ਼ੰਕਰ
ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਵੀਸ਼ੰਕਰ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਗੁਰੂ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਮੁਕਤ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਲਹਿਰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਵੀਸ਼ੰਕਰ ਦਾ ਜਨਮ 13 ਮਈ 1956 ਨੂੰ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵੈਂਕਟਰਤਨਮ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਨ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਵਿਸ਼ਾਲਾਕਸ਼ਮੀ ਹੈ। ਆਦਿ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਲੈ ਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਰਵੀਸ਼ੰਕਰ ਰੱਖਿਆ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ ‘ਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੰਦੇ ਸਨ।
ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗਿਆਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੈਦਿਕ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਵੀਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਮਹੇਸ਼ ਯੋਗੀ ਤੋਂ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਧਿਆਨ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਬਣ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ-ਚੇਲੇ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਮਹੇਸ਼ ਯੋਗੀ ਤੋਂ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ 1981 ਵਿੱਚ ਆਰਟ ਆਫ਼ ਲਿਵਿੰਗ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸ੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਵੀਸ਼ੰਕਰ ਨੂੰ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਕ੍ਰਿਆ ਦੇ ਜਨਮਦਾਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ 1982 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਸ਼ਿਮੋਗਾ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ 10 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਮੌਨ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਕ੍ਰਿਆ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਇਸੇ ਕ੍ਰਿਆ, ਭਾਵ ਯੋਗਾਸਨ ਰਾਹੀਂ, ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਤਣਾਅ ਮੁਕਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਕ੍ਰਿਆ ਵਿੱਚ, ਸਾਹ ਹੌਲੀ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕ੍ਰਿਆ ਦਾ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਕੋਈ ਵੀ ਸਾਹਾਂ ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਬਿਹਤਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਘੇਰਦੀਆਂ।
ਕਥਾਵਾਚਕ ਅਨਿਰੁਧਚਾਰੀਆ ਨੇ ਸੰਤ ਸ਼੍ਰੀ ਗਿਰੀਰਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਹਾਰਾਜ ਤੋਂ ਦੀਖਿਆ ਲਈ
ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ ਦੇ ਕਥਾਵਾਚਕ ਅਨਿਰੁਧਚਾਰੀਆ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ, ਜੋ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਰੀਲਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਯੂਟਿਊਬ ਤੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ, ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ ਵਿੱਚ ਗੌਰੀ ਗੋਪਾਲ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਬਿਰਧ ਆਸ਼ਰਮ ਵੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 27 ਸਤੰਬਰ 1989 ਨੂੰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਦਮੋਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਰਿਨਵਾਝਾ ਨਾਮਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ, ਉਹ ਘਰੇਲੂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਮ ਅਨਿਰੁਧ ਤਿਵਾੜੀ ਹੈ।
ਕਥਾਵਾਚਕ ਅਨਿਰੁਧਚਾਰੀਆ ਨੇ ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ ਵਿੱਚ ਰਾਮਾਨੁਜਾਚਾਰੀਆ ਸੰਪਰਦਾ ਵਿੱਚ ਦੀਖਿਆ ਲਈ।
ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਧਾ-ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਅਨਿਰੁਧਚਾਰੀਆ ਜੀ ਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਮਦ ਭਾਗਵਤ ਪੜ੍ਹ ਲਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਤਪਸਵੀ ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਸੰਤ ਸ਼੍ਰੀ ਗਿਰੀਰਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਹਾਰਾਜ ਤੋਂ ਦੀਖਿਆ ਲਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵ੍ਰਿੰਦਾਵਨ ਵਿੱਚ ਰਾਮਾਨੁਜਾਚਾਰੀਆ ਸੰਪਰਦਾ ਵਿੱਚ ਦੀਖਿਆ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਅੰਜਨੀ ਗੁਫਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜ ਤੋਂ ਰਾਮ ਕਥਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਅਨਿਰੁੱਧਚਾਰੀਆ ਮਹਾਰਾਜ ਵਿਆਹੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹਨ।
ਆਦਿਯੋਗੀ ਭਗਵਾਨ ਭੋਲੇਨਾਥ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਗੁਰੂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ, ਆਦਿਯੋਗੀ ਭਗਵਾਨ ਭੋਲੇਨਾਥ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਗੁਰੂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਪਤ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦਿੱਤਾ। ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਕਨਵ, ਭਾਰਦਵਾਜ, ਅਤਰੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆਦਿਗੁਰੂ ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ, ਵੱਲਭਾਚਾਰੀਆ, ਗੋਵਿੰਦਾਚਾਰੀਆ, ਕਬੀਰ, ਸਾਈਂ ਬਾਬਾ, ਗਜਾਨਨ ਮਹਾਰਾਜ, ਤੁਕਾਰਾਮ, ਗਿਆਨੇਸ਼ਵਰ, ਓਸ਼ੋ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ, ਗੁਰੂ ਗੋਵਿੰਦ ਸਿੰਘ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਹਾਨ ਗੁਰੂ ਹੋਏ ਹਨ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਤਰੀਕਾ ਸੀ। ਕੁਝ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗਿਆਨ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸਨ, ਕੁਝ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਗੁਰੂ ਭਗਤੀ ‘ਤੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਰੇ ਗੁਰੂਆਂ ਨੇ ਗਿਆਨ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰਿਕ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।