ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਕੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ‘ਖਜ਼ਾਨਾ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ, ਸਾਊਦੀ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡੇ
ਅਮਰੀਕਾ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹਨ। ਟਰੰਪ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਖਰੀਦ ਕੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜੰਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦਾ ਰੂਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਥੇ ਵੀ ਮੁੱਦਾ ਤੇਲ ਦਾ ਹੈ।
Pic Source: TV9 Hindi
ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਭੇਜੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਨਾਰਾਜ਼ ਸੀ। ਹੁਣ ਤਣਾਅ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ, ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦੇ ਦੋ ਐਫ-16 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਉਡਾਣ ਭਰੀ।
ਟਰੰਪ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਾਦੁਰੋ ‘ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਡਰੱਗ ਕਾਰਟੈਲਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਮਾਦੁਰੋ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਲਈ ਐਲਾਨੇ ਗਏ ਇਨਾਮ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰਕੇ 50 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਅਮਰੀਕਾ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹਨ। ਟਰੰਪ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਖਰੀਦ ਕੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜੰਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦਾ ਰੂਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਥੇ ਵੀ ਮੁੱਦਾ ਤੇਲ ਦਾ ਹੈ।
ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦੀ ਅਸਲ ‘ਦੌਲਤ‘
ਤੇਲ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦੀ ਅਸਲ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤੇਲ ਭੰਡਾਰ ਹੈ। ਵਰਲਡ ਪਾਪੂਲੇਸ਼ਨ ਰਿਵਿਊ ਰਿਪੋਰਟ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 303,008 ਮਿਲੀਅਨ ਬੈਰਲ ਤੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਹੈ। ਤੇਲ ਨਿਰਯਾਤ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਆਮਦਨ ਇਸ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਮੇਂ, ਤੇਲ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦਾ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਥੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ, ਸੋਨਾ, ਬਾਕਸਾਈਟ ਅਤੇ ਕੋਲੇ ਦੀਆਂ ਖਾਣਾਂ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਆਮਦਨ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਪਰ ਤੇਲ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਆਮਦਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਹੀਂ ਹਨ।
Pic Source: TV9 Hindi
ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੌਫੀ, ਮੱਕੀ, ਚੌਲ ਅਤੇ ਗੰਨੇ ਵਰਗੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਤੋਂ ਕਮਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤਾ ਯੋਗਦਾਨ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਵਧਾਉਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਡਿੱਗੀ ਜਾਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਪੈਦਾ ਹੋਈ, ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ। 2013 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਅਸਮਾਨ ਛੂਹਣ ਲੱਗੀ। ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਵਧਦੀ ਰਹੀ। ਭੋਜਨ ਸੰਕਟ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਸਬਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਵਧਾਉਣ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬਦਲਾਅ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਤੇਲ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
Pic Source: TV9 Hindi
ਟਰੰਪ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਕਿਉਂ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ?
ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਵਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਿਊਗੋ ਚਾਵੇਜ਼ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਿਕੋਲਸ ਮਾਦੁਰੋ ਤੱਕ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਨੀਤੀਆਂ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਝੁਕਿਆ। ਟਰੰਪ ਨਾਲ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋਇਆ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਉੱਥੇ ਆਪਣੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ।
ਟਰੰਪ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ‘ਤੇ ਕਈ ਆਰਥਿਕ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਸਨ। ਟਰੰਪ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੇਲ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਿਕੋਲਸ ਮਾਦੁਰੋ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਜਦੋਂ ਮਾਦੁਰੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਝੁਕਿਆ, ਤਾਂ ਟਰੰਪ ਨੇ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਉਖਾੜ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਝੁਕਿਆ। ਹੁਣ ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ‘ਤੇ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਤਣਾਅ ਵਧਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।