2300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਜੰਗ ਕਿਵੇਂ ਲੜ ਰਹੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਈਰਾਨ , ਦੋਨਾਂ ਕੋਲ ਕਿੰਨੀਆਂ ਪਾਵਰਫੁੱਲ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ?
Israel-Iran Missile power: ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲਗਭਗ 2300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨੀ ਜੰਗ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਇਸ ਬਹਾਨੇ, ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਕੋਲ ਕਿੰਨੀਆਂ ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ?
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੱਲੋਂ ਤਹਿਰਾਨ ‘ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਈਰਾਨ ਨੇ ਵੀ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਰੀ 2100 ਤੋਂ 2300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਜ਼ਮੀਨੀ ਯੁੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਹਵਾਈ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਜੰਗ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਾਧਨ ਹਨ।
ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਕੋਲ ਕਿੰਨੀਆਂ ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ?
ਇਹ ਹੈ ਈਰਾਨ ਦੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਮਰੱਥਾ
ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਈਰਾਨ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਣੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਰੂਸ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਆਦਿ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਈਰਾਨ ਇਸ ਨੂੰ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਬਹੁਤ ਘਾਤਕ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੇਜਿਲ ਹੈ, ਜੋ 17 ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਉੱਡਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਟਰਾਈਕ ਰੇਂਜ ਵੀ 2500 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਈਰਾਨ ਕੋਲ ਖੇਬਰ, ਸ਼ਹਾਬ-3 ਅਤੇ ਇਮਾਦ-1 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੇਂਜ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਈਰਾਨ ਨੇ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਟਰਾਈਕ ਰੇਂਜ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਹਾਈਪਰਸੋਨਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ
ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਹਾਬ-3 ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਬ-4 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਹੈ। ਸ਼ਹਾਬ-3 ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਈਰਾਨ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਆਧੁਨਿਕ ਮੱਧਮ-ਦੂਰੀ ਦੀਆਂ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਪ੍ਰੋਪੇਲੈਂਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ 1650 ਪੌਂਡ ਤੱਕ ਦਾ ਪੇਲੋਡ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਹਾਬ-4 ਦੀ ਰੇਂਜ 1240 ਮੀਲ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ 2200 ਪੌਂਡ ਤੱਕ ਦੇ ਪੇਲੋਡ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸੀਐਨਐਨ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸ਼ਹਾਬ-3 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੂਪ ਗਦਰ ਅਤੇ ਇਮਾਦ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਈਰਾਨ ਨੇ ਹੁਣ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਫਤਹਿ-1 ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਈਪਰਸੋਨਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਗਤੀ ਨਾਲੋਂ ਪੰਜ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਨੁਮਾਨਤ ਗਤੀ 3800 ਤੋਂ 6100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਫਤਹਿ-1 ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਅਜਿਹੇ ਵਾਰਹੈੱਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਸਟ੍ਰੈਟੇਜਿਕ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ ਕਿ ਫਤਹਿ-1 ਦਾ ਵਾਰਹੈੱਡ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਚਾਲਬਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।
ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਲਿਜਾਣ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ
2023 ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਨਰਲ ਕੇ. ਮੈਕੈਂਜ਼ੀ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਈਰਾਨ ਕੋਲ 3000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਨ। ਈਰਾਨ ਹਜ ਕਾਸਿਮ ਮਿਜ਼ਾਈਲ, ਫਤਹਿ-110, ਫਤਹਿ-360 ਅਤੇ ਜ਼ੋਲਫਘਰ ਸਿਸਟਮ ਨਾਲ ਵੀ ਲੈਸ ਹੈ। ਫਤਹਿ 500 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਦਾ ਪੇਲੋਡ ਲਿਜਾਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਜ਼ੋਲਫਘਰ 700 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਭਾਰੀ ਹਥਿਆਰ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਕੋਲ KH-55 ਵਰਗੀਆਂ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਵੀ ਹਨ, ਜੋ 3,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਦੀ ਰੇਂਜ ਤੱਕ ਮਾਰ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਲਿਜਾਣ ਦੇ ਵੀ ਸਮਰੱਥ ਹਨ।
ਈਰਾਨੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਬੇੜੇ ਵਿੱਚ ਐਡਵਾਂਸਡ ਐਂਟੀ-ਸ਼ਿਪ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਖਾਲਿਦ ਫਰਜ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਤੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਰਲਿਨ ਦੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਸਟ੍ਰੈਟੇਜਿਕ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੇ ਮਾਹਰ ਫੈਬੀਅਨ ਹਿੰਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਨੇ ਹਜ ਕਾਸਿਮ, ਖੇਬਰ ਸ਼ਕਨ ਅਤੇ ਫਤਿਹ-1 ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਮਾਦ, ਬਦਰ ਅਤੇ ਖੋਰਮਸ਼ਹਿਰ ਵਰਗੀਆਂ ਤਰਲ ਪ੍ਰੋਪੇਲੈਂਟ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਕੋਲ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹਾਰਪੂਨ ਐਂਟੀ-ਸ਼ਿਪ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹੈ ਜੋ 1977 ਤੋਂ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਲੌਂਗ ਰੇਂਜ ਆਰਟਿਲਰੀ (LORA) ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਰੇਂਜ ਸਿਰਫ 280 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਗੈਬਰੀਅਲ, ਜੇਰੀਕੋ-1, ਜੇਰੀਕੋ-2, ਜੇਰੀਕੋ-3 ਅਤੇ ਡੇਲੀਲਾਹ ਵਰਗੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਵੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਬੇੜੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਈਰਾਨ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾ ਨਾਮ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ Popeye ਹੈ।
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ F-16D ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨੀ ਰਾਡਾਰ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੁਆਰਾ ਖੁਦ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਵਾ ਤੋਂ ਸਤ੍ਹਾ ਤੱਕ ਮਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ, ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਜ਼ਾਈਲ 340-450 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਦੇ ਉੱਚ ਵਿਸਫੋਟਕ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਬੰਕਰ, ਸ਼ੈਲਟਰਡ ਹੈਂਗਰ, ਏਅਰਬੇਸ, ਕਮਾਂਡ ਸੈਂਟਰ ਅਤੇ ਰਾਡਾਰ ਸਿਸਟਮ ਉਡਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵੈਸੇ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਆਪਣੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵਿਰੋਧੀ ਸਿਸਟਮ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਆਇਰਨ ਡੋਮ ਐਂਟੀ-ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਐਰੋ ਸਿਸਟਮ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ
ਅਮਰੀਕਾ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਦਬਾਅ ਵੀ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ‘ਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਰਹੇਗਾ। ਇਹ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਪਲਾਇਰ ਵੀ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਜੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵੀ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ, ਦੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਨ ਇਰਾਕ ਅਤੇ ਜਾਰਡਨ। ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਜੇਕਰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਈਰਾਨ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜਦੋਂ ਈਰਾਨ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਤੇ ਡਰੋਨ ਹਮਲੇ ਕਰਕੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਜਾਰਡਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਜਾਰਡਨ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਵੇਗਾ।
ਈਰਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹਨ ਕਈ ਦੇਸ਼
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਰੁੱਧ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਤੁਰਕੀ, ਮਿਸਰ, ਯੂਏਈ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਨਿਰਪੱਖ ਵੀ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤੁਰਕੀ ਕਦੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਮੁਸਲਿਮ ਦੇਸ਼ ਸੀ। ਹੁਣ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਬਹੁਤ ਮਾੜੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ, ਚੀਨ, ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਰੂਸ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੋਣਗੇ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਮੋਢੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਈਰਾਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਗੇ। ਈਰਾਨ, ਜੋ ਕਦੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਸੀ, ਇਸਲਾਮੀ ਇਨਕਲਾਬ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਇਸ ਸਾਲ ਮਾਰਚ (2025) ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚੀਨ-ਰੂਸ ਨੇ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਯਾਨੀ ਜੇਕਰ ਯੁੱਧ ਡੂੰਘਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਈਰਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਵੀ ਈਰਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ।
