ਹਰਿਆਣਾ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦਾ ‘ਡੈਨਮਾਰਕ’, ਕਿਵੇਂ ਮਿਲਿਆ ਇਹ ਨਾਮ?

ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਮਾਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਹਰਿਆਣਾ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ, ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 3 ਕਰੋੜ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਡੈਨਮਾਰਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵੀ ਆਪਣਾ ਖਾਸ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਜਾਣਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਡੈਨਮਾਰਕ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਪਵੇਗਾ। 59 ਲੱਖ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਡੈਨਮਾਰਕ ਦੀਆਂ ਕਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਡੈਨਮਾਰਕ ਇੰਨਾ ਅੱਗੇ ਹੋਣ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਰ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਾਲ ਦਰ ਸਾਲ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਡੈਨਮਾਰਕ ਵਿੱਚ, ਡੇਅਰੀ ਉਦਯੋਗ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇਹ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾੜਦਾ ਹੈ।

ਹਰਿਆਣਾ ਭਾਰਤ ਦਾ ਡੈਨਮਾਰਕ ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆ?

ਡੈਨਮਾਰਕ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਹਰਿਆਣਾ ਨੂੰ ਇਹ ਨਾਂ ਮਿਲਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰਿਆਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੈ ਜੋ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਡੈਨਮਾਰਕ ਦੀਆਂ ਗਾਵਾਂ ਹਰ ਸਾਲ 5.6 ਬਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੁੱਧ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਾਲ ਵਿੱਚ 20 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦ, ਪਨੀਰ, ਮੱਖਣ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਦਾ ਪਾਊਡਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਡੇਅਰੀ ਮੰਡੀ ਦਾ ਮੁੱਲ 585 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੁੱਧ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝਾਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਔਸਤਨ 10 ਤੋਂ 15 ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇੱਥੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਨ (Pic: uniquely india/photosindia/Getty Images)

ਹੁਣ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇੱਥੇ ਡੇਅਰੀ ਉਦਯੋਗ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਨ ਹੈ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸ ਨੂੰ ਉਦਯੋਗ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਸੋਸਾਈਟੀਜ਼ ਨੇ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਕਰਨਾਲ ਦਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੇਅਰੀ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਅਤੇ ਹਿਸਾਬ ਦਾ ਸੈਂਟਰਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਰਿਸਰਚ ਆਨ ਬਫੇਲੋਜ਼ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਨਸਲ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਡੇਅਰੀ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਰਾਜ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਡੈਨਮਾਰਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਂਝ, ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਇਸ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ

ਉੱਤਰੀ ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ 'ਚ ਕੌਣ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਕਤਵਰ, ਦੋਵੇਂ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਗਏ ਦੁਸ਼ਮਣ?

ਬਾਬਾ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਛੱਡ ਕੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਕਿਉਂ ਅਪਣਾਇਆ, ਕੀ ਸੀ ਕਾਰਨ?

ਕਿਵੇਂ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਗੈਂਗ ਦੀ ਨੀਂਹ? ਬਾਬਾ ਸਿੱਦੀਕੀ ਦੇ ਕਤਲ 'ਚ ਆਇਆ ਨਾਂ

ਉਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜੋ ਹਰਿਆਣਾ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ

ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਡਲ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਰਿਆਣਾ ਨੂੰ ਆਈਟੀ ਹੱਬ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਿਰਮਾਣ ‘ਚ ਵੀ ਅੱਗੇ ਹੈ। ਕਾਰਾਂ, ਮੋਟਰ ਸਾਈਕਲ, ਮੋਬਾਈਲ ਕ੍ਰੇਨ, ਟਰੈਕਟਰ ਇੱਥੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਅਨਾਜ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ, ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਵੈਦਿਕ ਧਰਤੀ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਰਾਹ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਰਾਜ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੱਗ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। ਵਿਗਿਆਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, 15 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਆਦਿਮਾਨਵ ਹਰਿਆਣੇ ਦੇ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਵਾਮਨ ਪੁਰਾਣ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਾ ਕੁਰੂ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਨੰਦੀ ਦੁਆਰਾ ਖਿੱਚੇ ਗਏ ਸੋਨੇ ਦੇ ਹਲ ਨਾਲ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਹਿਆ ਅਤੇ ਸੱਤ ਕੋਸ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।

ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 3 ਕਰੋੜ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੈ। ਫੋਟੋ: pixelfusion3d/E+/Getty Images

ਇਸ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਸੰਤ ਵੇਦ ਵਿਆਸ ਨੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਸੀ ਜਿੱਥੇ 5,000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਅਰਜੁਨ ਨੂੰ ਕਰਤੱਵ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਸ ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਲਈ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਯੁੱਧ ਸੀ।

‘ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਗੇਟਵੇ’ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਕਈ ਯੁੱਧਾਂ ਦਾ ਸਥਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ, ਨਿਰਣਾਇਕ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜੀਆਂ ਗਈਆਂ। 14ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲ ਇੱਕ ਫੌਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਸਾਲ 1526 ਵਿਚ ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਲੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠਿਆਂ ਨੇ ਹਰਿਆਣੇ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਦਬਦਬਾ ਕਾਇਮ ਕਰ ਲਿਆ। ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੁਰਾਨੀ ਦੀ ਘੁਸਪੈਠ, ਮਰਾਠਾ ਸਰਵਉੱਚਤਾ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਤਨ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਆਗਮਨ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।

ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 3 ਕਰੋੜ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੈ। ਫੋਟੋ: ਸੋਲਟਨ ਫਰੈਡਰਿਕ/ਦਿ ਇਮੇਜ ਬੈਂਕ/ਗੈਟੀ ਇਮੇਜ

ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰ, ਧਰਮੀ, ਨਿਰਪੱਖ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਮਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਮਾਣ ਅਤੇ ਮਹਾਨਤਾ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਖਿਡਾਰੀ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ, 1857 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਂ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਸਿਰਜ ਰਹੇ ਹਨ।