BRICS ਸੰਮੇਲਨ ‘ਚ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, NSA ਡੋਭਾਲ ਦੇ ਰੂਸ ਦੌਰੇ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ‘ਚ ਚਰਚਾ ਕਿਉਂ?
ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਦੇ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ (NSA) ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਰੂਸ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨਗੇ। ਚਰਚਾ ਹੈ ਕਿ 10 ਅਤੇ 11 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਇਸ ਦੀ ਬੈਠਕ ਦਾ ਫੋਕਸ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਾਲੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ 'ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਾਣੋ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੀ ਬੈਠਕ ਹੋਈ ਅਤੇ ਡੋਭਾਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੀ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਭਰ 'ਚ ਚਰਚਾ ਕਿਉਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ?
BRICS ਸੰਮੇਲਨ 'ਚ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, NSA ਡੋਭਾਲ ਦੇ ਰੂਸ ਦੌਰੇ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ 'ਚ ਚਰਚਾ ਕਿਉਂ?
ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਦੇ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ (ਐਨਐਸਏ) ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਰੂਸ ਜਾਣਗੇ। ਉਹ 10 ਅਤੇ 11 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਮਾਸਕੋ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸਿਖਰ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਗੇ। ਚਰਚਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬੈਠਕ ਦਾ ਫੋਕਸ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਾਲੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਾਰਤਾ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਚਰਚਾ ‘ਚ ਹੈ।
ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਪੰਜ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਭਰਦੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। BRICS ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਰੂਸ, ਭਾਰਤ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ।
ਬ੍ਰਿਕਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕੀ ਹੈ?
ਸਾਲ 2006 ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਰੂਸ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਯਾਨੀ ਬ੍ਰਿਕ ਦੇ ਨੇਤਾ ਰੂਸ ਦੇ ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਸਬਰਗ ਵਿੱਚ ਜੀ-8 ਸਮੂਹ ਦੇ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਸਤੰਬਰ 2006 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਭਾ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਨਾਮ BRIC ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਦਾ ਨਾਮ BRIC ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਾਊਥ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਤੋਂ S ਦੇ ਜੋੜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਬ੍ਰਿਕਸ ਬਣ ਗਿਆ। BRIC ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ 16 ਜੂਨ 2009 ਨੂੰ ਯੇਕਾਟਰਿੰਗਬਰਗ, ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਜੇਕਰ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬੈਠਕਾਂ ਵਿਚ ਕਈ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ, ਰਾਜਨੀਤਕ ਮੁੱਦੇ, ਸੁਰੱਖਿਆ, ਗਲੋਬਲ ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਰਿਜ਼ਰਵ ਮੁਦਰਾ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦੇ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਅਤੇ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਉਠਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਇਸਦਾ ਆਯੋਜਨ ਰੂਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਡੋਭਾਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਿਉਂ?
ਅਕਤੂਬਰ ‘ਚ ਰੂਸ ‘ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ‘ਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦਾ ਦੌਰਾ ਲਗਭਗ ਤੈਅ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਸੁਰਖੀਆਂ ‘ਚ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵੀ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਮਾਸਕੋ ‘ਚ ਡੋਭਾਲ ਦੀ ਬੈਠਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਟੀਚਾ ਯੂਕਰੇਨ ਸੰਘਰਸ਼ ‘ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਰਣਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਡੋਭਾਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਮਾਸਕੋ ਅਤੇ ਕੀਵ ਦੇ ਹਾਲੀਆ ਦੌਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਇਆ ਹੈ। ਜੁਲਾਈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦੌਰਿਆਂ ਨੇ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਾਲੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਿਚੋਲਗੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਛੇੜ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਡੋਭਾਲ ਦੇ ਰੂਸ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਟਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੌਰਜੀਆ ਮੇਲੋਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਆਨ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੋਲੋਦੀਮੀਰ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਡੋਭਾਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਹੋਰ ਅਹਿਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ, ਡੋਵਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਰੂਸੀ ਹਮਰੁਤਬਾ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਮਾਸਕੋ ਅਤੇ ਕੀਵ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਯੂਕਰੇਨ ਦਾ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸਮਰਥਨ ਕਰੇ। ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਨਿਰਣਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਇਟਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੌਰਜੀਆ ਮੇਲੋਨੀ ਸਮੇਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਬਿਆਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਟਕਰਾਅ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਵੀ ਭਾਰਤ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਵਿਚੋਲੇ ਵਜੋਂ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਗੱਲਬਾਤ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤੀ ਰਾਹੀਂ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੂਕਰੇਨ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।