DC, CC… ਦੂਤਾਵਾਸ ਦੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਸਪੈਸ਼ਲ ਕੋਡ, ਕੀ ਹੈ ਮਤਲਬ? ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ‘ਚ ਫੇਕ ਐਂਬੇਸੀ ਦੇ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਤੋਂ ਉੱਠੇ ਸਵਾਲ

ਦੂਤਾਵਾਸ ਦੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਸਪੈਸ਼ਲ ਕੋਡ?

ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਕਲੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਮਿਲਿਆ। ਨਕਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਰਾਜਦੂਤ ਵੀ ਨਕਲੀ ਸਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਇਹ ਦੂਤਾਵਾਸ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦੂਤਾਵਾਸਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਲਿਖੇ ਨੰਬਰਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਕੌਣ ਰੱਖਦਾ ਹੈ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀਰੀਜ਼ ਕਿਵੇਂ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵੀ ਆਮ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਾਂਗ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਵਿਭਾਗ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਸਿਸਟਮ ਹੈ?

ਇਹ ਇਹ ਨੰਬਰ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖਾਸੀਅਤ ਕੀ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਫੜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਆਓ ਸਭ ਕੁਝ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀਏ।

ਖਾਸ ਹੁੰਦੀਆਂਹਨ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦੂਤਾਵਾਸਾਂ ਅਤੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਵਾਹਨਾਂ ‘ਤੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਆਮ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਵਾਹਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦਾ ਇਕ ਖਾਸ ਸਿਸਟਮ ਹੈ, ਜੋ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਦਾ ਸਿਸਟਮ

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਨਾਲ ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਅੱਖਰ ਲਿੱਖੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ‘DC’, ‘CC’ ਜਾਂ ‘UN’ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

DC ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ Diplomatic Corps

CC ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ Consular Corps

UN ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ United Nations

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨੰਬਰ ਉੱਪਰ ਦੱਸੇ ਗਏ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਕੋਡਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਸ਼ ਕੋਡ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਕੋਡ 77 ਹੈ, ਰੂਸ ਦਾ 75 ਹੈ। ਚੀਨ ਦਾ 17 ਹੈ, ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦਾ 11 ਹੈ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 1 ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ 68 ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੋਡ ਤੈਅ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਵਿੱਚ ਨਕਲੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਕੌਣ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ?

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਦੂਤਾਵਾਸ ਜਾਂ ਮਿਸ਼ਨ ਕੋਈ ਵਾਹਨ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਕੋਲ ਅਪਲਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੋਡ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਨੰਬਰ ਅਲਾਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਧੀਕ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਰਵਿੰਦ ਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਵਿਭਾਗ ਉਸ ਵਾਹਨ ਲਈ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਅਤੇ ਤਸਦੀਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਖਾਸੀਅਤ

ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦਿੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਦਰਜਾ ਵੀ ਖਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਛੋਟਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਰਕਿੰਗ, ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਚਲਾਨ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਤਲਾਸ਼ੀ ਤੋਂ ਵੀ ਛੋਟ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀਏਨਾ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਅਜਿਹੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਛੋਟ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦਾ ਡੇਟਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਕੋਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਜਾਂ ਹੋਰ ਏਜੰਸੀਆਂ ਲੋੜ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਉੱਥੋਂ ਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ

ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਕੰਟਰੋਲ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਕੋਲ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕੋਡ ਅਲਾਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਵਾਹਨ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਕੋਲ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਾਹਨ ਦਾ ਮਾਡਲ, ਰੰਗ, ਮਾਲਕ (ਡਿਪਲੋਮੈਟ/ਮਿਸ਼ਨ) ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੇਰਵੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਾਹਨ ਵੇਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਵਾਪਸ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।

ਨਕਲੀ ਰਾਜਦੂਤ ਹਰਸ਼ਵਰਧਨ ਜੈਨ

ਨਕਲੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਕਾਰਵਾਈ

ਨਕਲੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਅਪਰਾਧ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿਭਾਗ ਕੋਲ ਅਸਲ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸੂਚੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਅਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਾਹਨ ‘ਤੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੁਲਿਸ ਇਸਦੇ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਤੁਰੰਤ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਸਲੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਕਈ ਵਾਰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਚੈਕਿੰਗ, ਸੀਸੀਟੀਵੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਜਾਅਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਜਾਅਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਾਹਨ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਲਕ ਵਿਰੁੱਧ ਗੰਭੀਰ ਧਾਰਾਵਾਂ ਤਹਿਤ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ।

ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਹਾਈ-ਟੈਕ ਸੁਰੱਖਿਆ

ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਫੀਚਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਜੋੜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਾਈ-ਟੈਕ ਸਿਕਿਊਰਿਟੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪਲੇਟ, ਬਾਰਕੋਡ ਜਾਂ QR ਕੋਡ, ਹੋਲੋਗ੍ਰਾਮ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫੌਂਟ ਅਤੇ ਰਿਫਲੈਕਟਿਵ ਮੈਟੀਰੀਅਲ ਆਦਿ। ਇਹ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਬੰਧਾਂ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿਸਟਮ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੇਠ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਰ ਗਤੀਵਿਧੀ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਕਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਲਗਾਉਣਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਾਹਨ ‘ਤੇ ਸ਼ੱਕੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਦੇਖਣ ‘ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਪੁਲਿਸ ਜਾਂ ਸਬੰਧਤ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਣੀ ਰਹੇ।