ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਬਜਟ ਹੋਇਆ ਸੀ ਲੀਕ… ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਤਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ ਇਹ ਤੱਥ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਜਟ 1860 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕੈਲੰਡਰ 'ਤੇ 7 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਪਹਿਲਾ ਬਜਟ ਜੇਮਸ ਵਿਲਸਨ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬਜਟ 26 ਨਵੰਬਰ 1947 ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਆਰ.ਕੇ ਸ਼ਨਮੁਖਮ ਚੈਟੀ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਦੇਸ਼ ਦਾ ਆਮ ਬਜਟ 1 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੋਦੀ 3.0 ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੂਰਾ ਬਜਟ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਖੁਦ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬਜਟ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋਵੋਗੇ। ਭਾਰਤ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬਜਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਅੱਜ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਜਟ ਬਾਰੇ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਲੱਖਣ ਤੱਥਾਂ ਬਾਰੇ…
ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਭਾਸ਼ਣ
ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਦੇ ਨਾਮ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਬਜਟ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਹੈ। ਸਾਲ 2020 ਦੇ ਬਜਟ ਦੌਰਾਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2 ਘੰਟੇ 42 ਮਿੰਟ ਦਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਜਟ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਦੇ ਦੋ ਪੰਨੇ ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਗਏ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਭਾਸ਼ਣ ਕਿਸਨੇ ਦਿੱਤਾ? ਸਾਲ 1977 ਵਿੱਚ, ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਹੀਰੂਭਾਈ ਮੂਲਜੀਭਾਈ ਪਟੇਲ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 800 ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ।
ਦੇਸ਼ ਦੇ 14ਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਵੀ ਕਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਸਨ। ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਬਜਟ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਨੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। 1991 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਜਟ ਭਾਸ਼ਣ 18,650 ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਸ਼ਣ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਾਲਾ ਬਜਟ ਭਾਸ਼ਣ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਲੀਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਬਜਟ
ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਪੇਪਰ ਲੀਕ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਆਮ ਬਜਟ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵੀ ਲੀਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਂ, ਬਜਟ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ 1950 ਵਿੱਚ ਲੀਕ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਬਜਟ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਛਪਾਈ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ। ਇਸਦੀ ਛਪਾਈ ਮਿੰਟੋ ਰੋਡ ਸਥਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, 1980 ਵਿੱਚ, ਇਸਦੀ ਛਪਾਈ ਨੂੰ ਨੌਰਥ ਬਲਾਕ ਭਾਵ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, 1955-56 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਦੇਸ਼ ਦਾ ਆਮ ਬਜਟ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਛਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗਾ।
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਔਰਤ ਨੇ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਔਰਤ ਦਾ ਨਾਮ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁਦ 1970 ਵਿੱਚ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਖੁਦ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਸੀ।
