ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਵੀ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਭਾਰ, ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ ਦੇਖਭਾਲ, ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਜਾਣੋ
Childhood obesity: ਫੋਰਟਿਸ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਾਲ ਰੋਗ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਯੂਨਿਟ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਵਿਵੇਕ ਜੈਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਚਪਨ ਦੇ ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਖੇਡਣ ਦੀ ਘਾਟ, ਅਕਾਦਮਿਕ ਦਬਾਅ, ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
Image Credit source: Jose Luis Pelaez Inc/DigitalVision/Getty Images
ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਚਪਨ ਮੋਟਾਪਾ ਜਾਗਰੂਕਤਾ (National Childhood Obesity Awareness Month) ਮਹੀਨੇ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਚਪਨ ਦਾ ਮੋਟਾਪਾ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸਿਹਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਅਛੂਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਦਲਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਚਪਨ ਦੇ ਮੋਟਾਪੇ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਅੱਜ ਦੇ ਬੱਚੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ, ਟੀਵੀ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ‘ਤੇ ਘੰਟਿਆਂ ਬੱਧੀ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੰਕ ਫੂਡ, ਮਿੱਠੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਸਨੈਕਸ ਦੀ ਖਪਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਵੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਕਸਰ ਬਾਹਰ ਖਾਣਾ, ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ, ਅਤੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹਨ।
ਫੋਰਟਿਸ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਾਲ ਰੋਗ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਯੂਨਿਟ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਵਿਵੇਕ ਜੈਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਚਪਨ ਦੇ ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਖੇਡਣ ਦੀ ਘਾਟ, ਅਕਾਦਮਿਕ ਦਬਾਅ, ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਬਚਪਨ ਦੇ ਮੋਟਾਪੇ ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਅਤੇ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ
ਮੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸਾਥੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਛੇੜਛਾੜ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗਤਾ ਅਤੇ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਘਾਟ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਚਿੰਤਾ, ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਗਿਰਾਵਟ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਰੋਕਥਾਮ ਘਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ
ਚੰਗੀ ਖ਼ਬਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੋਟਾਪੇ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਛੋਟੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਵੱਡਾ ਫ਼ਰਕ ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ: ਪੌਸ਼ਟਿਕ, ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਕਾਏ ਗਏ ਭੋਜਨ ਦਿਓ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਸਾਬਤ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ। ਤਲੇ ਹੋਏ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਮਿੱਠੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰੋ।
ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕਸਰਤ:ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 60 ਮਿੰਟ ਸਾਈਕਲਿੰਗ, ਬਾਹਰੀ ਖੇਡਾਂ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੋ।
ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਸੀਮਤ ਕਰੋ: ਟੀਵੀ, ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ ‘ਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਬੱਚੇ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇ।
ਪਰਿਵਾਰਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ:ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਸਰਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਇਕੱਠੇ ਖਾਣਾ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਹੂਲਤ ਨਾਲੋਂ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਸਕੂਲ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ: ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਲ ਮੋਟਾਪਾ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮਹੀਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕੈਲੰਡਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਤਾਰੀਖ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ, ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ, ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਅਤੇ ਸਫਲ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਹੈ।