ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ (Mizoram Lok sabha constituencies)

ਲੋਕ ਸਭਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੇਂਟ ਦਾ ਹੇਠਲਾ ਸਦਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ “ਜਨਤਾ ਦਾ ਸਦਨ” ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 543 ਮੈਂਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ 5 ਸਾਲ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ 1951-52 ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 80 ਸੀਟਾਂ ਹਨ।

ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਲੋਕ ਸਭਾ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ

ਸੂਬਾ	ਸੀਟ	ਮੈਂਬਰ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ	ਪਾਰਟੀ
Mizoram	Mizoram		-

ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਿਆਂਮਾਰ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਰਾਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੈਂਡਵਿਚ ਵਾਂਗ ਵੱਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸਦੀ ਉੱਤਰੀ ਸਰਹੱਦ ਅਸਾਮ ਅਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਜ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਰਾਜ ਮਿਆਂਮਾਰ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ 1100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਹੱਦ ਹੈ।

ਮਿਜ਼ੋਰਮ 1972 ਤੱਕ ਅਸਾਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ। ਸਾਲ 1986 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਰੰਟ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੇ ਸਾਲ 20 ਫਰਵਰੀ 1987 ਨੂੰ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦਾ 23ਵਾਂ ਸੂਬਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਪਹਾੜੀ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਧਰਤੀ'। ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਆਈਜ਼ੌਲ ਹੈ।

ਮਿਜ਼ੋ ਨੂੰ ਮੰਗੋਲ ਮੂਲ ਦੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਤਿੱਬਤੀ-ਬਰਮੀ ਮੂਲ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਦੇ ਹਨ। ਮਿਜ਼ੋ ਲੋਕ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਆਏ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਲਿਆ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਕੇਰਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਭੋਜਨ ਚੌਲ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਰਮ ਪੀਪਲਜ਼ ਮੂਵਮੈਂਟ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਹੋਈਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਰਮ ਪੀਪਲਜ਼ ਮੂਵਮੈਂਟ ਨੇ ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਵੀ ਚੋਣ ਮਾਹੌਲ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਸਵਾਲ - ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਹਨ?
ਉੱਤਰ: ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ (ਮਿਜ਼ੋਰਮ) ਹੈ।

ਸਵਾਲ - ਕੀ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਰਿਜ਼ਰਵ ਸੀਟ ਹੈ?
ਜਵਾਬ - ਹਾਂ। ਇਹ ਸੀਟ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲਿਆਂ ਲਈ ਰਾਖਵੀਂ ਸੀਟ ਹੈ।

ਸਵਾਲ - 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਸੰਸਦੀ ਸੀਟ ਕਿਸਨੇ ਜਿੱਤੀ?
ਜਵਾਬ: ਮਿਜ਼ੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਰੰਟ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੋਈ ਸੀ।

ਸਵਾਲ - ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਸੰਸਦੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਦਾ ਨਾਮ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ - ਸੀ ਲਾਲਰੋਸਾਂਗ (ਮਿਜ਼ੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਰੰਟ)

ਸਵਾਲ - ਕੀ 2019 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਸੰਸਦੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਸੀ?
ਜਵਾਬ - ਹਾਂ, ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਨਿਰੂਪਮ ਚਕਮਾ ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਉਤਾਰਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰਹੇ।

ਸਵਾਲ - 2014 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਸੰਸਦੀ ਸੀਟ ਕਿਸ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਜਿੱਤੀ ਸੀ?
ਜਵਾਬ: ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਮਿਲੀ ਸੀ
--------------------

ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ Nagaland Lok Sabha Seat

ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਨਿਖਾਰਿਆ ਹੈ। ਸੁੰਦਰ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵੀ ਇਸ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਰਾਜ ਹੈ। ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕੋਹਿਮਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੀਮਾਪੁਰ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਅਸਾਮ ਰਾਜ, ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਮਿਆਂਮਾਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਨੀਪੁਰ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। 2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਰਾਜ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 16,579 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।

ਇੱਥੇ 16 ਨਾਗਾ ਕਬੀਲੇ ਅਤੇ 4 ਗੈਰ-ਨਾਗਾ ਕਬੀਲੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 16 ਨਾਗਾ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਓ, ਕੋਨਯਕ, ਅੰਗਮੀ, ਖੇਮੂੰਗਨ, ਸੇਮਾ, ਚਖੇਸੰਗ, ਯਿਮਚੂੰਗਰ, ਜੇਲੰਗ, ਰੇਂਗਮਾ, ਲੋਥਾ, ਸੰਗਤਮ, ਤਿਖੀਰ, ਮੋਕਵਰੇ, ਫੋਮ, ਚਾਂਗ ਅਤੇ ਚਿਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 4 ਗੈਰ-ਨਾਗਾ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਛਾਰੀ, ਕੁਕੀ, ਗਾਰੋ ਅਤੇ ਮਿਕੀਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਇੱਥੇ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਸਾਈ ਧਰਮ ਦੇ ਲੋਕ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹਨ।

ਨਾਗਾ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਬਾਰੇ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਕਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਗਾ ਸ਼ਬਦ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ‘नग्द’ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਨੰਗਾ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਗਾ ਸ਼ਬਦ ਨਾਗ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸੱਪ ਅਰਥਾਤ ਸੱਪਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ। ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਉਲੂਪੀ ਇੱਕ ਸੱਪ ਦੀ ਕੁੜੀ ਸੀ। ਉਲੂਪੀ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਨਾਗਰਾਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਨਾਗਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਐਨਡੀਏ ਸਰਕਾਰ ਹੈ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਨੈਸ਼ਨਲਿਸਟ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸਿਵ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਨੀਫਿਯੂ ਰੀਓ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਨ।

ਸਵਾਲ - ਨੀਫਿਯੂ ਰੀਓ ਨੇ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ?
ਜਵਾਬ - ਮੌਜੂਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੀਫਿਯੂ ਰੀਓ ਨੇ ਮਾਰਚ 2023 ਵਿੱਚ ਪੰਜਵੀਂ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ।

ਸਵਾਲ - ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੀਫਿਉ ਰੀਓ ਕਿਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਹਨ?
ਜਵਾਬ – ਨੈਸ਼ਨਲਿਸਟ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸਿਵ ਪਾਰਟੀ (ਐਨਡੀਪੀਪੀ) ਦੇ ਨੇਤਾ ਨੀਫਿਯੂ ਰੀਓ।

ਸਵਾਲ - ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਹਨ?
ਜਵਾਬ: ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਹੈ।

ਸਵਾਲ - ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਦੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਦਾ ਨਾਮ ਕੀ ਹੈ?
ਜਵਾਬ – ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ

ਸਵਾਲ - 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਜਿੱਤੀ?
ਜਵਾਬ: ਨੈਸ਼ਨਲਿਸਟ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸਿਵ ਪਾਰਟੀ ਜਿੱਤ ਗਈ ਸੀ।

ਸਵਾਲ - 2018 'ਚ ਨੀਫਿਯੂ ਰੀਓ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਲਈ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਇੱਥੇ ਹੋਈ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਕੌਣ ਜਿੱਤਿਆ?
ਜਵਾਬ - ਨੈਸ਼ਨਲਿਸਟ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸਿਵ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਉਪ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ।

ਸਵਾਲ - ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਹਨ?
ਜਵਾਬ - 60 ਸੀਟਾਂ

ਸਵਾਲ - ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਸੀਟ 'ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਕਦੋਂ ਹੋਈਆਂ?
ਉੱਤਰ- 1967 ਵਿੱਚ

Election Schedule 2024