Explained: ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਘਿਰੇ ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ, ਇਹ ਹੈ ਪੂਰੀ ਟਾਇਮਲਾਈਨ

ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭਾਰਤ ਸਗੋਂ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ‘ਚ ਅਮਰੀਕੀ ਸ਼ਾਰਟ ਸੇਲਰ ਹਿੰਡਨਬਰਗ ਰਿਸਰਚ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਏ ਸਨ। ਹੁਣ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕੀ ਵਕੀਲਾਂ ਨੇ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਵਰਗੇ ਗੰਭੀਰ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਏ ਹਨ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ ਸਮੇਤ 7 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵਾਰੰਟ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇਖ ਕੇ ਭਾਰਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਹੈਰਾਨ ਹੈ। ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ, ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ 150 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਦੌਲਤ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਤੀਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਹੋਣੀ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਕਹਾਣੀ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ ਦੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦੇ ਕਈ ਚਰਚੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਨਿਆਂ ਵੱਲ ਮੁੜਦੇ ਹਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਅਡਾਨੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਤਾਜ ਹੋਟਲ ਤੋਂ ਹਿੰਡਨਬਰਗ ਤੱਕ

ਭਾਰਤੀ ਅਰਬਪਤੀ ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ, 265 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਇਲਜ਼ਾਮ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ, ਪਹਿਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹੈ। ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ, ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ 2008 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਤਾਜ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਕਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਧੋਖਾਧੜੀ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਵਾਰੰਟ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧਿਕ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਖੰਡ ਅਤੇ ਸੋਇਆਬੀਨ ਤੱਕ, ਅਡਾਨੀ ਸਮੂਹ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ $150 ਬਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰੀ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਸ਼ਾਰਟ ਸੇਲਰ ਹਿੰਡਨਬਰਗ ਰਿਸਰਚ ਨੇ ਅਡਾਨੀ ਗਰੁੱਪ ‘ਤੇ ਆਫਸ਼ੋਰ ਟੈਕਸ ਹੈਵਨਜ਼ ਦੀ ਗਲਤ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ। ਲੰਬੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਡਾਨੀ ਨੇ 141 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਅਡਾਨੀ ਸਮੂਹ ਦਾ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ 141 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਡੁੱਬ ਗਈ ਦੌਲਤ

ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ 62 ਸਾਲਾ ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਤੀਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਪਤੀ 150 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਹਿੰਡਨਬਰਗ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਲੂਮਬਰਗ ਬਿਲੀਨੇਅਰਸ ਇੰਡੈਕਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 23 ਜਨਵਰੀ, 2023 ਨੂੰ ਅਡਾਨੀ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਾਇਦਾਦ $ 37 ਬਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪਰ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਟੜੀ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਹ ਫਿਰ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 10 ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ, ਉਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਾਇਦਾਦ 120 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਸ ਸਮੇਂ ਅਡਾਨੀ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਾਇਦਾਦ 175 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। 11 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ 10 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਉਠਾਏ ਗਏ ਸਵਾਲ

ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ ਦੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਿਰਫ਼ ਮੁੰਬਈ, ਗੁਜਰਾਤ ਜਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੂਹ ਦੇ ਕੋਲਾ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੌਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਗਏ ਹਨ; ਭਾਰਤੀ ਵਿਰੋਧੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਧਾਰਾਵੀ ਦੇ ਪੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਅਡਾਨੀ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਧਾਰਾਵੀ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਮਹਿੰਗੇ ਭਾਅ ਵੇਚ ਕੇ ਅਡਾਨੀ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਅਡਾਨੀ ਨੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਅਮਰੀਕੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਡਾਨੀ ਅਤੇ ਸੱਤ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਸਪਲਾਈ ਸੰਪਰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦੇਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜੋ 20 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 2 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਪਲਾਂਟ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਡਾਨੀ ਗਰੁੱਪ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸਫ਼ਰ

24 ਜੂਨ, 1962 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਰਾਜ ਦੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ – ਜੋ ਕਿ ਮੋਦੀ ਦਾ ਗ੍ਰਹਿ ਰਾਜ ਵੀ ਹੈ – ਅਡਾਨੀ ਨੇ 10ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਅਡਾਨੀ ਸਮੂਹ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ ਨੇ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਅਤੇ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਦੌਲਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਮੱਧਵਰਗੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ਪ੍ਰੀਤੀ ਅਡਾਨੀ ਹੈ ਜੋ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਡਾਕਟਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜੀਤ ਅਡਾਨੀ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਰਹੇ ਹਨ।

ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ?

ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਕੋਲ ਆਪਣਾ ਸਾਮਰਾਜ ਚਲਾਉਣ ਦੀ “ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਿਹਾਰਕ” ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਦਾ ਟੀਚਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸੌਂਪਣਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ 70 ਸਾਲ ਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੀਡੀਆ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਵਿੱਚ, ਅਡਾਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸ਼ਰਮੀਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲੀਆ ਅਮਰੀਕੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਅਡਾਨੀ ਨੇ ਟਵਿੱਟਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ‘ਤੇ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਅਮਰੀਕੀ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ $ 10 ਬਿਲੀਅਨ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰੇਗਾ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 15,000 ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੋਵੇਗੀ।