ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਇਕੱਠੇ ਕਿਉਂ ਬੈਠਦੇ ਹਨ, ਕੀ ਹੈ ਕਾਰਨ?
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦਾ ਇਕੱਠੇ ਬੈਠਣਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਡੂੰਘੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਕਾਰਨ ਛੁਪੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਤੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦਾ ਇਕੱਠੇ ਬੈਠਣਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸਦਾ ਡੂੰਘਾ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸੰਪੂਰਨ ਵਿਆਹੁਤਾ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਸਗੋਂ ਦੋ ਆਤਮਾਵਾਂ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਬੰਧਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਇਕੱਠੇ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਇਕੱਠੇ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਕੱਲੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪੂਜਾ ਨੂੰ ਅਧੂਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ (ਅੱਧਾ ਸਰੀਰ) ਗੈਰਹਾਜ਼ਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਧਾਰਮਿਕ ਕੰਮਾਂ ਦੇ ਪੁੰਨ ਦੁੱਗਣੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪੁੰਨ ਬਰਾਬਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਕਰਮਫਲ (ਚੰਗੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ) ਵਧਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਤੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹੀ ਗੱਲ ਪਤਨੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਔਰਤ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ (ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ, ਲਕਸ਼ਮੀ, ਸਰਸਵਤੀ) ਦਾ ਰੂਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਪੁਰਸ਼ (ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ, ਵਿਸ਼ਨੂੰ) ਦਾ ਰੂਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਇਕੱਠੇ ਬੈਠਣਾ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਅਰਧਨਾਰੀਸ਼ਵਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਵਿੱਚ, ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਔਰਤ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਆਪਸੀ ਮਤਭੇਦ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
ਇਕੱਠੇ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਵਿਚਕਾਰ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਬੰਧਨ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਸਦਭਾਵਨਾ, ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਮਝ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੱਕੋ ਉਦੇਸ਼ (ਰੱਬ ਦੀ ਪੂਜਾ) ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਮਤਭੇਦ ਘੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪਤਨੀਆਂ ਪਤੀ ਦੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਬੈਠਦੀਆਂ ਹਨ
ਵੈਦਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ, ਪਤਨੀ ਲਈ ਕੰਨਿਆਦਾਨ, ਯੱਗ, ਹਵਨ, ਨਾਮਕਰਨ, ਅੰਨਪ੍ਰਾਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਠਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਪੂਜਾ-ਪਾਠ, ਯੱਗ, ਹੋਮਾ, ਵ੍ਰਤ ਅਤੇ ਦਾਨ ਵਰਗੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਵਿੱਚ, ਪਤਨੀ ਲਈ ਪਤੀ ਦੇ ਸੱਜੇ (ਸੱਜੇ) ਹੱਥ ਬੈਠਣਾ ਰਿਵਾਜ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਕੁਝ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕਦੋਂ ਬੈਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਕੁਝ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੱਜਾ ਪਾਸਾ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਤਨੀ ਲਈ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਾਣਾ, ਸੌਣਾ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਪੈਰ ਛੂਹਣ ਦੌਰਾਨ ਪਤੀ ਦੇ ਖੱਬੇ (ਖੱਬੇ) ਪਾਸੇ ਬੈਠਣਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਖੱਬਾ ਪਾਸਾ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
