ਰਾਤ ਨੂੰ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਲਾਲ ਅਤੇ ਹਰੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਕਿਉਂ ਚਮਕਦੀਆਂ ਹਨ? ਜਾਣੋ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਨ | aeroplane red and green light means a lot for air trafic, control room atf can easily mange the plane movement detail in punjabi - TV9 Punjabi

ਰਾਤ ਨੂੰ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਅਤੇ ਹਰੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਕਿਉਂ ਚਮਕਦੀਆਂ ਹਨ? ਜਾਣੋ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਨ

Updated On: 

19 Nov 2025 14:06 PM IST

Why Aeroplne Green & Red Light Blinks: ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਲ, ਹਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪੀਲੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ? ਆਓ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਈਏ ਅਤੇ ਇਹ ਲਾਈਟਾਂ ਕਿਉਂ ਜਰੂਰੀ ਹਨ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਾਈਂਸ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਡਿਟੇਲ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀਏ।

1 / 6ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਹਨੇਰੀ ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਝਪਕਦੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸਜਾਵਟ ਵਾਂਗ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਲਾਲ, ਹਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪੀਲੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਸਜਾਵਟ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹਨ; ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਹਨੇਰੀ ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਝਪਕਦੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸਜਾਵਟ ਵਾਂਗ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਲਾਲ, ਹਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪੀਲੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਸਜਾਵਟ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹਨ; ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

2 / 6

ਇਹਨਾਂ ਲਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ ਜਾਂ ਪੋਜੀਸ਼ਨ ਲਾਈਟਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲਾਈਟਾਂ ਪਾਇਲਟਾਂ, ਏਅਰ ਟ੍ਰੇਫਿਕ ਕੰਟਰੋਲਰਸ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਦੂਜੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਗਤੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਓ ਇਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣੀਏ।

3 / 6

ਇਹ ਕਿਉਂ ਜਰੂਰੀ ਹਨ?: ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਹਰ ਜਹਾਜ਼ ਇੱਕ ਸਖ਼ਤ ਅਤੇ ਮਿਆਰੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। FAA ਅਤੇ ICAO ਵਰਗੇ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਹਨਾਂ ਲਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਪਾਇਲਟ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਦੂਰੀ, ਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਗਤੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਸਕਣ। ਇਹਨਾਂ ਲਾਈਟਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

4 / 6

ਲਾਲ ਅਤੇ ਹਰੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਖੰਭਾਂ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ?: ਲਾਲ ਬੱਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਖੱਬੇ ਵਿੰਗ ਦੇ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਰੀ ਬੱਤੀ ਸੱਜੇ ਵਿੰਗ ਦੇ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਸਿਗਨਲ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਰੁਕਣ ਜਾਂ ਜਾਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ, ਸਗੋਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਈਟਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਰਨਵੇ 'ਤੇ ਹੋਵੇ, ਕੰਟਰੋਲ ਟਾਵਰ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਕਪਿਟ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

5 / 6

ਦਿਸ਼ਾ ਜਾਣਨ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਲਾਈਟਾਂ ?: ਇਹ ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ ਲਾਈਟਾਂ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੰਪਾਸ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਲਾਲ ਅਤੇ ਹਰੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਸਿੱਧਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਉੱਡ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਿਰਫ਼ ਲਾਲ ਬੱਤੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਹਾਜ਼ ਸੱਜੇ ਤੋਂ ਖੱਬੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਿਰਫ਼ ਹਰੀ ਬੱਤੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਹਾਜ਼ ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

6 / 6

ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਸਟ੍ਰੋਬ ਲਾਈਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਲਾਈਟਾਂ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਫਲੈਸ਼ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਨੇਰੇ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਜਹਾਜ਼ ਅਮਰੀਕੀ, ਭਾਰਤੀ, ਜਾਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਹੋਵੇ, ਸਾਰੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਿਯਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਈਟਾਂ ਟੱਕਰਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

Follow Us On
Tag :