ਟੇਕਆਫ-ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਕਦੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਇਹ ਹਨ ਕਾਰਨ
12 Jun 2025 18:56 PM
ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਤੋਂ ਲੰਡਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਸਮੇਤ 242 ਯਾਤਰੀ ਸਵਾਰ ਸਨ। ਇਹ ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਅਤੇ ਉਤਰਨ ਦੌਰਾਨ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਜਾਣੋ।
Aeroplan Crash
Ahmedabad Plane Crash: ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਯਾਤਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਤੋਂ ਲੰਡਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਮੇਘਾਨੀ ਨਗਰ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦੁਪਹਿਰ 1.30 ਵਜੇ ਟੇਕਆਫ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰਿਆ। ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਹਿੱਸਾ ਇੱਕ ਦਰੱਖਤ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਗਿਆ। ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਨੰਬਰ ਏਆਈ 171 ਹੈ। ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਸਮੇਤ 242 ਯਾਤਰੀ ਸਵਾਰ ਸਨ। ਇਹ ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਲਾਈਟ ਸੇਫਟੀ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ 14 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਾਦਸੇ ਟੇਕਆਫ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, 49 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਤੇ ਉਤਰਨ ਦੌਰਾਨ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਵੇਲੇ ਕੀ ਖ਼ਤਰਾ?
ਟੇਕਆਫ ਦੌਰਾਨ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੋਖਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਟਕਰਾਉਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪੰਛੀ ਇੰਜਣ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਹਾਦਸਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਕਾਰਨ ਇੰਜਣ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਯੂਐਸ ਏਅਰਵੇਜ਼ ਫਲਾਈਟ 1549 ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਝੁੰਡ ਜਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇੰਜਣ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਖਰਾਬੀ ਕਾਰਨ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਟੇਕਆਫ ਦੌਰਾਨ ਕਰੈਸ਼ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਰਿਕਵਰੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਟੇਕਆਫ ਦੌਰਾਨ ਰਨਵੇਅ ‘ਤੇ ਖਿਸਕਣਾ ਜਾਂ ਰਨਵੇਅ ਦੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਲੰਬਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਡਾਣ ਭਰਨਾ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਫਲੈਪ, ਸਲੈਟ, ਬ੍ਰੇਕ ਜਾਂ ਸਪੀਡ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਖਰਾਬ ਹੋਣ, ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿਗੜ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹਾਦਸਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਲੋਡਿੰਗ ਸੰਤੁਲਨ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਾਂ ਭਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜਹਾਜ਼ ਲੋੜੀਂਦੀ ਲਿਫਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਖ਼ਰਾਬ ਮੌਸਮ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਰਨਵੇਅ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ, ਗਲਤ ਗਤੀ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਜਾਂ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲਤਾ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਕਦੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਾਂਚ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ, ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਇੱਕ ਸਖ਼ਤ ਲੈਂਡਿੰਗ ਜਾਂ ਉਛਾਲ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਜਹਾਜ਼ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਬਾਅ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਛੂੰਹਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਲੈਂਡਿੰਗ ਗੀਅਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਜਹਾਜ਼ ਰਨਵੇਅ ਦੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੈਂਡ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਓਵਰਰਨ ਦੀ ਇਹ ਘਟਨਾ ਵੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਚਾਨਕ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲਣ ਨਾਲ ਲਿਫਟ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਲੈਂਡਿੰਗ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਜੋਖਮ
ਧੁੰਦ, ਮੀਂਹ ਜਾਂ ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਵਰਗੀਆਂ ਘੱਟ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਨਵੇਅ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਨਾ ਦੇਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਲੈਂਡਿੰਗ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਲੈਂਡਿੰਗ ਵ੍ਹੀਲ ਨਹੀਂ ਖੁੱਲ੍ਹਦਾ ਜਾਂ ਟੁੱਟਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਹਾਦਸਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਗਲਤ ਕੋਣ ‘ਤੇ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਗਤੀ ‘ਤੇ ਉਤਾਰਨਾ ਵੀ ਜੋਖਮ ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰਨਵੇਅ ‘ਤੇ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਅਤੇ ਈਂਧਨ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।