ਮਾਨਸੂਨ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਕਿਵੇਂ ਆਇਆ, ਇਸ ਤੋਂ ਕਿੰਨਾ ਫਾਇਦਾ ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ?
ਇਸ ਸਾਲ, ਮਾਨਸੂਨ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆ ਗਿਆ, ਉਹ ਵੀ ਨੌਤਪਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ। ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (IMD) ਨੇ ਵੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ, ਮਾਨਸੂਨ 24 ਮਈ ਨੂੰ ਹੀ ਕੇਰਲ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 1 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਾਣੋ, ਮਾਨਸੂਨ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਕਿਵੇਂ ਆ ਗਿਆ? ਕੀ ਇਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ? ਇਸ ਨਾਲ ਕਿੰਨਾ ਲਾਭ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ?
Monsoon Update: ਇਸ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੇਰਲ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (IMD) ਨੇ ਵੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ, ਮਾਨਸੂਨ 24 ਮਈ ਨੂੰ ਹੀ ਕੇਰਲ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 1 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਮਾਨਸੂਨ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਵੇਗਾ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਵਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ? ਕੀ ਇਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ? ਇਸ ਨਾਲ ਕਿੰਨਾ ਲਾਭ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ?
ਦਰਅਸਲ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਗਿਆਨਕ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੇਰਲ ਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 14 ਮਨੋਨੀਤ ਮੌਸਮ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 60% ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ 2 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ 2.5 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੱਛਮੀ ਹਵਾ 15-20 ਗੰਢਾਂ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਵਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਲੰਬੀ ਤਰੰਗ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ (OLR) ਦਾ ਪੱਧਰ 200 W/m² ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਕਾਰਨ, ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਨਿਯਤ ਮਿਤੀ ਤੋਂ 8 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹੁੰਚਿਆ
ਇਸ ਵਾਰ ਮਾਨਸੂਨ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਮਿਤੀ ਤੋਂ ਅੱਠ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਆਈਐਮਡੀ ਨੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਮਾਨਸੂਨ 27 ਮਈ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 4 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ।
2009 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਾਨਸੂਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਆਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੇਰਲ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਈਐਮਡੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ 150 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀਆਂ ਤਰੀਕਾਂ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਖਰੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਲ 1918 ਵਿੱਚ, ਮਾਨਸੂਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ 11 ਮਈ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ‘ਤੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ, ਸਾਲ 1972 ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਰੀ ਨਾਲ, 18 ਜੂਨ ਨੂੰ ਕੇਰਲ ਪਹੁੰਚਿਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਹਾਲਾਤ ਮਾਨਸੂਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ
ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੌਨਸੂਨ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਲਈ ਦੋ ਸਥਿਤੀਆਂ (ਪੈਟਰਨ) ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਐਲ ਨੀਨੋ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਲਾ ਨੀਨਾ। ਐਲ ਨੀਨੋ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਡਿਗਰੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਲਾ ਨੀਨਾ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਠੰਡਾ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਮੌਸਮ ‘ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਦਲ ਛਾਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਵਾਰ ਮਾਨਸੂਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਲਦੀ ਪਹੁੰਚਿਆ
ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਜਲਦੀ ਆਉਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮੌਨਸੂਨ ਹਵਾਵਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਫਿਰ ਪੱਛਮੀ ਹਵਾਵਾਂ ਚੱਲਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਚੱਕਰਵਾਤੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਮਾਨਸੂਨ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਵੀ ਇਸ ਮੌਸਮੀ ਪੈਟਰਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਜੂਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਮੌਨਸੂਨ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਅੱਧ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਜਲਦੀ ਆਉਣਾ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਕਿ ਇਹ ਜਲਦੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਸਭ ਮੌਸਮ ਦੀਆਂ ਕਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ, ਹਵਾ ਦਾ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਦੇ ਨਮੂਨੇ।
ਜੇਕਰ ਮੌਨਸੂਨ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਗਤੀ ਚੰਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਮ ਜਾਂ ਚੰਗੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਜੇਕਰ ਮਾਨਸੂਨ ਜਲਦੀ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਾਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਮੌਨਸੂਨ ਦਾ ਜਲਦੀ ਆਉਣਾ ਚੰਗੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸਦਾ ਦੇਰ ਨਾਲ ਆਉਣਾ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇਰ ਨਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਜੇਕਰ ਹਾਲਾਤ ਚੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜਲਦੀ ਬੀਜੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਬੀਜ
ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਜਲਦੀ ਆਉਣਾ ਨਾ ਤਾਂ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਤੇਜ਼ ਧੁੱਪ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਗਰਮੀ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਕਾਰਨ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਅਜੇ ਸੁੱਕੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬੀਜ ਜਲਦੀ ਬੀਜੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਮੌਨਸੂਨ ਦੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦਾ ਪਾਣੀ ਮਿਲੇਗਾ ਅਤੇ ਝਾੜ ਚੰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਸ ਵਾਰ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਲ 2025 ਦੇ ਮਾਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਐਲ ਨੀਨੋ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ ਆਮ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਲਗਭਗ ਕੋਈ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਅਲ ਨੀਨੋ ਸਰਗਰਮ ਹੋਇਆ, ਮਾਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਛੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋਈ।
