ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ, ਪਿਆਰ, ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਟਾਈਕੂਨ ਬਣਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ

ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਪਰਵਰਿਸ਼, ਪਿਆਰ, ਕਾਰੋਬਾਰ ਤੇ ਟਾਈਕੂਨ ਬਣਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ

ਲੋਕ ਤੁਹਾਡੇ ‘ਤੇ ਜੋ ਪੱਥੜ ਸੁੱਟਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੁੱਕੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਰਕ ਬਣਾਓ… ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਕਹੀ ਵੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜੀਆ ਵੀ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ। ਦਾਦੀ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਪਰਿਵਰਿਸ਼ ਹੋਈ। ਪਿਆਰ ਤਾਂ ਮਿਲਿਆ ਪਰ ਸਦਾ ਲਈ ਨਾਲ ਨਾ ਰਹਿ ਸਕਿਆ। ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਿੰਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਰਹੋ। ਫੈਸਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠੇ, ਪਰ ਜੋ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਉਹ ਕਰਕੇ ਦਿਖਾਇਆ। ਆਪਣੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਤੋੜ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਦਿੱਗਜ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਬਣ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰ ਹੋ ਗਏ।

ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਸਬਕ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦੇ ਕੇ ਆਪਣੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਟਾਈਕੂਨ ਬਣ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਛਾ ਗਏ।

ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਤਲਾਕ, ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਪਿਆਰ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 28 ਦਸੰਬਰ 1937 ਨੂੰ ਬੰਬਈ (ਮੁੰਬਈ) ਵਿੱਚ ਨਵਲ ਅਤੇ ਸੂਨੂ ਟਾਟਾ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ 10 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ। ਤਲਾਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਿਤਾ ਨੇ ਸਵਿਸ ਔਰਤ ਸਿਮੋਨ ਦੁਨੋਏਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਨੇ ਸਰ ਜਮਸ਼ੇਤਜੀ ਜੀਜੀਭੋਏ ਨਾਲ ਘਰ ਵਸਾ ਲਿਆ, ਪਰ ਰਤਨ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਉਸਦੀ ਦਾਦੀ ਨਵਾਜ਼ਬਾਈ ਟਾਟਾ ਨੇ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਕੈਂਪੀਅਨ ਸਕੂਲ, ਬੰਬਈ ਤੋਂ ਹੋਈ। ਕੈਥੇਡ੍ਰਲ ਅਤੇ ਜੌਨ ਕੌਨਨ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਬਿਸ਼ਪ ਕਾਟਨ ਸਕੂਲ, ਸ਼ਿਮਲਾ ਸਕੂਲ ਪਹੁੰਚੇ। ਉਚੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਗਏ ਅਤੇ ਕਾਰਨੇਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਸਾਲ 1975 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਾਰਵਰਡ ਬਿਜ਼ਨਸ ਸਕੂਲ, ਬਰਤਾਨੀਆ ਤੋਂ ਐਡਵਾਂਸਡ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕੀਤਾ।

7 ਸਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹੇ। ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਪਿਆਰ ਵੀ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੁਦ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ‘ਚ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਾਦੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਬੁਲਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ 1962 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਥੇ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ।

ਰਤਨ ਟਾਟਾ (Ratan Tata)

‘ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜੋਖਮ ਜੋਖਮ ਨਾ ਲੈਣਾ ਹੈ… ਇਸ ਫਲਸਫੇ ਨਾਲ ਇੰਝ ਬਣੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਤਨ’

ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1962 ਵਿੱਚ ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ ਵਿੱਚ ਟਾਟਾ ਸਟੀਲ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮੈਨੇਜਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਉਹ ਬਹੁਤ ਉਚਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਐਸਕੇ ਨਾਨਾਵਟੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਹਾਇਕ ਬਣ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਬੰਬਈ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਅਤੇ ਜੇਆਰਡੀ ਟਾਟਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੰਬਈ ਬੁਲਾ ਲਿਆ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੀ ਚੀਜ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਸਫ਼ਲ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਹੈ ਜੋਖਮ ਨਾ ਲੈਣ ਦੀ ਆਦਤ। ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜੋਖਮ ਜੋਖਮ ਨਾ ਲੈਣਾ ਹੈ। ਜੇਆਰਡੀ ਟਾਟਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਸੈਂਟਰਲ ਇੰਡੀਆ ਮਿੱਲ ਅਤੇ ਨੇਲਕੋ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ।

ਜੋ ਉਮੀਦ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਹ ਕਰ ਵਿਖਾਇਆ। ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਲ 1981 ਵਿੱਚ ਰਤਨ ਨੂੰ ਟਾਟਾ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਜੇਆਰਡੀ 75 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਕੌਣ ਹੋਵੇਗਾ। ਲਿਸਟ ਵਿੱਚ ਕਈ ਨਾਮ ਸਨ। ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਖੁਦ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਸਿਰਫ ਦੋ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਸਨ – ਪਾਲਕੀਵਾਲਾ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਮੋਦੀ। ਪਰ ਜੇਆਰਡੀ ਟਾਟਾ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਰਤਨ ‘ਤੇ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 86 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਰਤਨ ਨੂੰ 1991 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਬਣਾਇਆ।

Ratan Tata Death
ਰਤਨ ਟਾਟਾ

ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿੱਤੇ ਜਵਾਬ

ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ‘ਮੈਂ ਸਹੀ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ‘ਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ। ਮੈਂ ਫੈਸਲੇ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ…’ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕੀਤਾ। ਇਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਜਗਤ ਦੇ ਦਿੱਗਜਾਂ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦੀ ਸਮਝ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਅੜੇ ਰਹੇ। 2000 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਕਾਰ ਤੋਂ ਦੁੱਗਣੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਮੂਹ, ਟੈਟਲੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਗਏ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚਾਹ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੂਰਪ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਟੀਲ ਨਿਰਮਾਣ ਕੰਪਨੀ ਕੋਰਸ ਨੂੰ ਖਰੀਦਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।

ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ… ਜਿਸ ਫੋਰਡ ਨੇ ਤਾਅਨਾ ਮਾਰਿਆ, ਉਸਦਾ ਬ੍ਰਾਂਡ ਹੀ ਖਰੀਦ ਲਿਆ

ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਧੀਰਜ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਨੀਂਹ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਨੈਨੋ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1998 ਵਿੱਚ ਟਾਟਾ ਮੋਟਰਜ਼ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪਹਿਲੀ ਕਾਰ ਸੀ। ਇਹ ਸਫਲ ਨਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਫੋਰਡ ਮੋਟਰ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਫੋਰਡ ਨੇ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੂੰ ਤਾਅਨੇ ਮਾਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਇੰਡੀਕਾ ਖਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਅਹਿਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ।

ਇਸ ਤੋਂ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਟੀਮ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਗਈ। ਡੀਲ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 10 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਹਾਲਾਤ ਬਦਲ ਗਏ। ਫੋਰਡ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੇ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਜੈਗੁਆਰ ਅਤੇ ਲੈਂਡ ਰੋਵਰ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਨੂੰ 2.3 ਬਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਐਕਵਾਇਰ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸੌਦਾ ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਲਈ ਬੋਝ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਟਾਟਾ ਕੰਸਲਟੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਦਾ ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ, ਇਸ ਨੇ ਕੰਪਨੀ ਪੱਛੜਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ।

ਸਾਰੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ, ਵਿਵਾਦਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਟਾਟਾ ਸਮੂਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਹੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਦੇ ਵੀ ਡਗਮਗਾਇਆ ਨਹੀਂ। ਚਾਹੇ ਇਹ ਕੋਵਿਡ ਯੁੱਗ ਦੌਰਾਨ 1500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਨਾਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਮਦਦ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਗਜ਼ਰੀ ਹੋਟਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।

ਅਤੇ ਜਾਂਦੇ-ਜਾਂਦੇ ਵਿਵਾਦ ਵੀ ਜਾਣ ਲਵੋ

ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੂੰ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਵਿਵਾਦ 2010 ਵਿੱਚ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਲਾਬੀਸਟ ਨੀਰਾ ਰਾਡੀਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਟੈਲੀਫੋਨ ‘ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਲੀਕ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਟੇਪ ਵਿੱਚ ਨੀਰਾ ਦੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ, ਚੋਟੀ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ, ਟਾਟਾ ਸਮੂਹ ਦੇ ਜੂਲਰੀ ਬ੍ਰਾਂਡ ਤਨਿਸ਼ਕ ਦਾ ਇੱਕ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀਆਂ ਨੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਸਨ ਅਤੇ ਟ੍ਰੋਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵਾਪਸ ਲੈਣਾ ਪਿਆ। 2016 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਨੇ 24 ਅਕਤੂਬਰ 2016 ਨੂੰ ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸਾਇਰਸ ਮਿਸਤਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨੋਟਿਸ ਪੀਰੀਅਡ ਨਾਲ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਅੱਜ ਰਤਨ ਟਾਟਾ ਸਾਡੇ ਵਿਚਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ ਪਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।