ਪੰਜਾਬ ਉੱਪਰ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਹੈ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ, ਜ਼ੋਨੇਸ਼ਨ ਮੈਪ ਨੇ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਚਿੰਤਾ

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਬਿਊਰੋ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ (BIS) ਦੁਆਰਾ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਨਕਸ਼ੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਜ਼ੋਨੇਸ਼ਨ ਮੈਪ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੱਕ, ਪੂਰੀ ਹਿਮਾਲਿਆ ਰੇਂਜ ਹੁਣ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਜ਼ੋਨ VI ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ, ਇਹ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਹੈ।

ਭੂਚਾਲ ਜ਼ੋਨੇਸ਼ਨ ਮੈਪ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦਾ 61 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਅਤੇ ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਜ਼ੋਨ III ਤੋਂ VI ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 75 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਆਬਾਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਨਕਸ਼ਿਆਂ ਨੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਨੂੰ ਜ਼ੋਨ IV ਅਤੇ V ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਲੇਟਾਂ ਇੱਥੇ 200 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬੰਦ ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਤਣਾਅ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਗਲਾ ਵੱਡਾ ਭੂਚਾਲ 8.0 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਨਵੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਨਵਾਂ 2025 ਕੋਡ

ਭੂਚਾਲ ਜ਼ੋਨੇਸ਼ਨ ਨਕਸ਼ਾ IS 1893 (ਭਾਗ 1): 2025 ਕੋਡ ਦਾ ਹਿੱਸਾ, ਜੋ ਜਨਵਰੀ 2025 ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਜਾਨ-ਮਾਲ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਪੁਲਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਮਾਰਗਾਂ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ-ਰੋਧਕ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੁਣ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਹਰੀ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵੱਡੇ ਭੂਚਾਲ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੇ ਫਰੰਟਲ ਥ੍ਰਸਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਸੁਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹਨ

ਬਿਊਰੋ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ (BIS) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਵਾਂ 2025 ਕੋਡ ਸਾਰੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਆਬਾਦੀ ਹੁਣ ਭੂਚਾਲ-ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਢਾਂਚਾਗਤ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਢਾਂਚਾਗਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੋਵਾਂ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਇਹ ਨਿਯਮ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਭਾਰੀ ਹਿੱਸੇ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਕੁੱਲ ਭਾਰ ਦੇ 1% ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ, ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਦੌਰਾਨ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਸੱਟਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਭੂਚਾਲ ਜ਼ੋਨੇਸ਼ਨ ਨਕਸ਼ਾ ਕੀ ਹੈ?

ਸਰਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਜੋਖਮ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਜ਼ੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਦਾ ਹੈ: ਜ਼ੋਨ II (ਘੱਟ ਜੋਖਮ), ਜ਼ੋਨ III (ਮੱਧਮ), ਜ਼ੋਨ IV (ਉੱਚ), ਅਤੇ ਜ਼ੋਨ V (ਬਹੁਤ ਉੱਚ), ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਜ਼ੋਨ VI (ਅਤਿ-ਉੱਚ) ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਨਕਸ਼ਾ ਪੀਕ ਗਰਾਉਂਡ ਐਕਸਲਰੇਸ਼ਨ (PGA) ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਗਰੈਵਿਟੀ (g) ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਜੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਹਿੱਲਣ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਦਾ ਹੈ।