ਐਨਡੀਏ ਅਤੇ INDIA ਦੋਵਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ… ਪਰ 13 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਕਿੱਧਰ ਹੈ ਸਿਆਸੀ ਝੁਕਾਅ ?
18ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਅੱਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਚੁਣੀ ਗਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਹੈ। 293 ਬਨਾਮ 237 ਦੇ ਇਸ ਅੰਕੜੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 13 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਦੋਵਾਂ ਗਠਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਰੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸਦਨ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘਰੇਲੂ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਕਿਸ ਖੇਮੇ ਰਾਹੀਂ ਸਾਧੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਐਨਡੀਏ ਅਤੇ INDIA ਦੋਵਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ... ਪਰ 13 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਕਿੱਧਰ ਹੈ ਸਿਆਸੀ ਝੁਕਾਅ ?
ਅੱਜ 18ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੈਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਐਨਡੀਏ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ 293 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਬੈਠੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਭਟਕ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪਸੀ ਵਿਰੋਧਤਾਈਆਂ ਕਾਰਨ ਖਿੱਲਰ ਗਈ ਸੀ, ਇਸ ਵਾਰ INDIA ਦੇ ਬੈਨਰ ਹੇਠ ਸੰਗਠਿਤ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਤੋਂ 20 ਸਹਿਯੋਗੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ 234 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਜਿੱਤੇ ਸਨ ਪਰ 3 ਆਜ਼ਾਦ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 237 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਭਾਵ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਗਠਜੋੜ ਵਿਚਾਲੇ 56 ਸੀਟਾਂ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੈ।
ਗੱਠਜੋੜ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੇਤਾ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਚੰਦਰਬਾਬੂ ਨਾਇਡੂ ਦੇ 28 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਐਨਡੀਏ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਸਦਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਚਲਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਜਾਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਦਮ ‘ਤੇ ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਦਨ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਬੜੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਾਸ ਕਰਵਾ ਦਿੰਦੀ ਸੀ।
BJD, BRS, BSP, ADMK ਸਾਫ, YSRCP ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ
ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ, ਜਿਸ ਨੇ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਨੂੰ ਇਸ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਹੱਥੋਂ ਕਰਾਰੀ ਹਾਰ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਿਆ ਹੈ। YSRCP ਜਿਸ ਨੇ ਧਾਰਾ 370, ਸੀਏਏ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਾਨੂੰਨ ਵਰਗੇ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਆਪਣੇ ਗਠਜੋੜ ਕੋਲੋਂ ਹਾਰ ਗਈ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜਗਨ ਰੈਡੀ ਦੀ ਪਾਰਟੀ (ਵਾਈਐਸਆਰਸੀਪੀ) ਨਾ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਸੰਖਿਆਤਮਕ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਬਣਾਉਣ ਜਾਂ ਤੋੜਨ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਵੀ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਚੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਸਦੀ ਘਰੇਲੂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਲਈ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸਮਿਤੀ, ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ, ਅੰਨਾਡੀਐਮਕੇ ਵਰਗੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਜੋ ਕਦੇ ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਥੋੜ੍ਹੀਆਂ ਨਰਮ ਸਨ, ਇਸ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਾਇਬ ਹਨ।
ਐਨਡੀਏ ਅਤੇ ਇੰਡੀਆ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ 13 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਕਿੰਨੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੈ?
ਅਜਿਹੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 13 ਹੈ ਜੋ ਨਾ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇੰਡੀਆ ਅਲਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਭਾਈਵਾਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 4 ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ, 3 ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ, 2 ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਅਤੇ 1-1 ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ, ਲੱਦਾਖ, ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਤੋਂ ਚੁਣ ਕੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਇੰਨੇ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀ ਖੇਡ ਨੂੰ ਦਿਲਚਸਪ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਝੁਕਾਅ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਬਚਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੰਭਵ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 7 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਐਨਡੀਏ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੰਡੀਆ ਗਠਜੋੜ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਦਲਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ 5 ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਮਾਹੌਲ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਚਣਗੇ।
ਆਓ ਇਸ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਹੋਰ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮਝੀਏ…
YSRCP ਦੇ ਚਾਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਦੂਰੀ ਕਿਉਂ ਦਿਖਾ ਸਕਦੇ ਹਨ?
ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਵਾਈਐਸਆਰਸੀਪੀ ਦੇ ਚਾਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਲੈਣਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਈਐਸਆਰਸੀਪੀ ਦੀ ਕੱਟੜ ਵਿਰੋਧੀ ਤੇਲਗੂ ਦੇਸ਼ਮ ਪਾਰਟੀ (ਟੀਡੀਪੀ) ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਵਿੱਚ ਹੈ।
YSRCP ਚੰਦਰਬਾਬੂ ਨਾਇਡੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਟੀਡੀਪੀ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹਿੰਸਾ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਟੀਡੀਪੀ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾ ਰਹੀ ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਵਾਈਐਸਆਰਸੀਪੀ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋਵੇਗਾ।
ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਹਿੱਤ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਟੀਡੀਪੀ-ਭਾਜਪਾ-ਜਨਸੇਨਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਗਿਣਤੀਆਂ-ਮਿਣਤੀਆਂ ‘ਵਿਗੜ’ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਂ, ਇਹ ਅਜੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ YSRCP ਦਾ ਸਟੈਂਡ ਇੰਡੀਆ ਅਲਾਇੰਸ ਦੀ ਤਰਜ਼ ‘ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਕੀ ਸਾਰੇ ਆਜ਼ਾਦ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਕਰਨਗੇ ਵਿਰੋਧ ?
ਇਸ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 7 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਆਜ਼ਾਦ ਵਜੋਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 3 ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪੱਪੂ ਯਾਦਵ, ਜਿਸ ਨੇ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਠੀਕ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚ ਰਲੇਵਾਂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਪੂਰਨੀਆ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ, ਵਿਸ਼ਾਲ ਪਾਟਿਲ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸਾਂਗਲੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਲੱਦਾਖ ਤੋਂ ਜਿੱਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਹਨੀਫਾ ਨੇ ਵਿਰੋਧੀਧਿਰ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਸੀਟ ਤੋਂ ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕੁਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਜ਼ੀਰਾ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸੰਸਦ ਪੁੱਜੇ ਜਦਕਿ ਸਰਬਜੀਤ ਖਾਲਸਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਨਮੋਲ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸੰਸਦ ਪੁੱਜੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਪੰਜਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰਹੇ। ਭਾਵ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਖਾਲਸਾ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਸੰਸਦੀ ਹਲਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਉਂਜ ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਹਕੀਕਤ ਹੈ ਕਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਦੇ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਬਾਰੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ, ਉਸ ਕਾਰਨ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੋਵੇਂ ਸਦਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦੇ ਰਹਿਣਗੇ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖ਼ਾਲਸਾ ਦਾ ਵੀ ਉਹੀ ਪਿਛੋਕੜ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਉਭਾਰ ਹੈ, ਦੋਵੇਂ ਗਠਜੋੜ ਆਪਣੇ ਕੱਟੜ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪਰ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਗੱਲ ਨੋਟ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਵੋਟਾਂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਨਾ ਮਿਲਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵੋਟ ਪਾਉਣਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਬਾਰਾਮੂਲਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਉਮਰ ਅਬਦੁੱਲਾ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ 2 ਲੱਖ ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਹਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ ਸ਼ੇਖ ਉਰਫ਼ ਇੰਜਨੀਅਰ ਰਸ਼ੀਦ ਦਾ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਡਟਣਾ ਲਗਭਗ ਤੈਅ ਹੈ। ਇੰਜਨੀਅਰ ਰਸ਼ੀਦ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਟੈਰਰ ਫੰਡਿੰਗ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਯੂ.ਏ.ਪੀ.ਏ. ਤਹਿਤ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਜੇਲ ‘ਚ ਹੈ।
ਆਜ਼ਾਦ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ‘ਚ ਦਮਨ-ਦੀਵ ਇਕਲੌਤੀ ਸੀਟ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਭਾਜਪਾ ਜੇਤੂ ਆਜ਼ਾਦ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਉਮੇਸ਼ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ‘ਚ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਇਹ ਆਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਮੇਸ਼ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਲਈ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਮਨ-ਦੀਵ ਅਤੇ ਦਾਦਰਾ-ਨਗਰ ਹਵੇਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ ਪ੍ਰਫੁੱਲ ਖੋਡਾ ਪਟੇਲ ਅਤੇ ਜਿੱਤਾਂ ਦੀ ਹੈਟ੍ਰਿਕ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਲਾਲੂਭਾਈ ਪਟੇਲ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਰਹੀ ਹੈ।
ਹੋਰ – 5 (ਓਵੈਸੀ, ਬਾਦਲ, ਆਜ਼ਾਦ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਦੋ ਨਾਮ)
ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਤੋਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਅਸਦੁਦੀਨ ਓਵੈਸੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਣੀ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਉਹ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਤਿੱਖੀ ਆਲੋਚਕ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਕੋਈ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਗੀਨਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਜਿੱਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਪੱਟੀ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚਿਹਰੇ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਮਾਇਆਵਤੀ ‘ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲੱਗੇ ਸਨ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਪਣੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ‘ਤੇ ਕੁਲਹਾੜੀ ਨਹੀਂ ਮਾਰਨਾ ਚਾਹੁਣਗੇ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੇਘਾਲਿਆ ਦੀ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਵਾਇਸ ਆਫ ਪੀਪਲ ਪਾਰਟੀ (ਵੀਪੀਪੀ) ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਰਿੱਕੀ ਸਿੰਗਕੋਨ ਸ਼ਿਲਾਂਗ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਵੀਪੀਪੀ ਲਈ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਆਰਡੈਂਟ ਮਿਲਰ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਗਠਜੋੜ ਜਾਂ ਸਮਰਥਨ ਦੇ ਸਵਾਲ ‘ਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਐਨਡੀਏ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਦੇਵਾਂਗੇ। ਵੀਪੀਪੀ ਵਿਰੋਧੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇਗੀ ਪਰ ਇੰਡੀਆ ਗੱਠਜੋੜ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖੇਗੀ।
ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਜ਼ੋਰਮ ਪੀਪਲਜ਼ ਮੂਵਮੈਂਟ ਦੇ ਰਿਚਰਡ ਵਨਲਾਲਹਮੰਗਾਈਹਾ ਨੇ ਮਿਜ਼ੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਰੰਟ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਈਸਾਈ ਆਬਾਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ੋ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਗਿਣਤੀ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਮੰਨਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜ਼ੋਰਮ ਪੀਪਲਜ਼ ਮੂਵਮੈਂਟ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਭਾਜਪਾ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗੀ।
ਹਾਂ, ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਤੋਂ ਕੁਝ ਉਮੀਦਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਭਾਜਪਾ ਇਸ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਗਠਜੋੜ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਕੁਝ ਸਵਾਲਾਂ ‘ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਰਾਏ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਥਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਖੇਮੇ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੇਗਾ, ਇਹ ਥੋੜ੍ਹਾ ਅਸੰਭਵ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐੱਨਡੀਏ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ 13 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ‘ਚੋਂ ਕਰੀਬ 12 ਅਜਿਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਘੱਟ ਹੈ।