ਈਰਾਨ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜੰਗ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਪੂਰੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੀ ਅੱਗ ‘ਚ ਝੁਲਸ ਸਕਦਾ ਹੈ ਭਾਰਤ, ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾਈ ਤੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਸਰ
ਈਰਾਨ ਵੱਲੋਂ ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ 'ਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਕਈ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਲਈ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ?
ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇਕ ਪੱਧਰ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਲੈ ਲਿਆ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਹੁਣ ਇਹ ਅੱਗ ਸਿਰਫ ਇਜ਼ਰਾਈਲ, ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਲੇਬਨਾਨ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਪੂਰੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ (ਮੱਧ ਪੂਰਬ) ‘ਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵੀ ਇਸ ਅੱਗ ਦੀ ਲਪੇਟ ‘ਚ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਤੱਕ ਸਭ ‘ਤੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਈਰਾਨ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜੰਗ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਰ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦਾ 80 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦਾ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਮਾਲ ਦੀ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਲਈ ਸੜਕੀ ਆਵਾਜਾਈ ‘ਤੇ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਜੇਕਰ ਈਰਾਨ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜੰਗ ਕਾਰਨ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਣਾ ਯਕੀਨੀ ਹੈ।
ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਅਸਰ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ 4 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਉਛਾਲ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬ੍ਰੈਂਟ ਫਿਊਚਰ ਦੀ ਦਰ 3.5 ਫੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 74.2 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਬੈਰਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵੈਸਟ ਟੈਕਸਾਸ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਕੱਚਾ ਤੇਲ 2.54 ਡਾਲਰ ਜਾਂ 3.7 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨਾਲ 70.7 ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਤੀ ਬੈਰਲ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕੀ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਰਹਿਣਗੀਆਂ?
ਈਰਾਨ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਜੰਗ ਦੇ ਇਸ ਨਵੇਂ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਕੀ ਅਗਲੇ ਹਫਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰਬੀਆਈ) ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਬੈਠਕ ‘ਚ ਰੈਪੋ ਰੇਟ ‘ਚ ਕਟੌਤੀ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਆਰਬੀਆਈ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪਹਿਲਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਫੈਡਰਲ ਰਿਜ਼ਰਵ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ, ਦੂਜਾ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ 142 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਬੇਲਆਊਟ ਪੈਕੇਜ ਅਤੇ ਹੁਣ ਈਰਾਨ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਯੁੱਧ ਕਾਰਨ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਧਣ ਦਾ ਡਰ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਮੁੜ ਕਾਬੂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ. ਨੂੰ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਪਰ ਸਮੱਸਿਆ ਇੱਥੇ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਆਰਬੀਆਈ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੰਗ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੰਗ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਜਿਹੀ ਹੈ ਕਿ ਕਾਰ ਡੀਲਰਾਂ ਕੋਲ 70,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਵਸਤੂ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪਈ ਹੈ। ਕਾਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਕਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਭਾਰੀ ਡਿਸਕਾਊਂਟ ਆਫਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗਾ?
ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਾਕੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਾਂਗ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ S&P ਵਿੱਚ 1.4 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਆਈਟੀ ਸੈਕਟਰ ‘ਚ ਨਰਮੀ ਹੈ। ਐਪਲ, ਐਨਵੀਡੀਆ ਅਤੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਰਿਹੋਲਟਜ਼ ਵੈਲਥ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, TOI ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਯੁੱਧ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨਰਮ ਹੈ।
ਈਰਾਨ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਯੁੱਧ ਦਾ ਅਸਰ ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਪਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਐੱਫਆਈਆਈ ਦੇ ਪੈਸੇ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸੂਚਕ ਅੰਕ, ਡਾਲਰ ਸੂਚਕਾਂਕ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀ ਚਾਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰੇਗਾ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਬੇਲਆਊਟ ਪੈਕੇਜ ਕਾਰਨ ਉਥੋਂ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਉਛਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਐੱਫਆਈਆਈ ਦੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਚੀਨ ਵੱਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।
