10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਈ ਮਹਿੰਗਾਈ, GST ਕਟੌਤੀ ਦਾ ਦਿਖਿਆ ਅਸਰ
Inflation Rate Down In October: ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਘੱਟ ਕੀਮਤਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜੇਬਾਂ 'ਤੇ ਬੋਝ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ GST ਦਰ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਚੂਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਘਟੀ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੂਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਸਿਰਫ 0.25% ਤੱਕ ਡਿੱਗ ਗਈ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪੱਧਰ ਹੈ। ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਦਰ 0.54% ਸੀ। ਮਹਿੰਗਾਈ ਲਗਾਤਾਰ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ 4% ਟੀਚੇ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ ਸੱਤਵਾਂ ਮਹੀਨਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਹਿੰਗਾਈ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀ 6% ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਰਹੀ ਹੈ।
ਭੋਜਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਿਰਾਵਟ
ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਭੋਜਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਗਿਰਾਵਟ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਪਿਛਲੇ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਦੋਹਰੇ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਦਰਜ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਭੋਜਨ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਖਪਤਕਾਰ ਮੁੱਲ ਸੂਚਕ ਅੰਕ (CPI) ਦਾ ਲਗਭਗ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਸਮੁੱਚੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ‘ਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਹੈ।
ਜੀਐਸਟੀ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦਾ ਅਸਰ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੀਐਸਟੀ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਗਿਰਾਵਟ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਸਤੂਆਂ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ ਦਰਾਂ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜਿਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁਣ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ, ਪਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਹੌਲੀ
ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ-ਜੂਨ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਜੀਡੀਪੀ ਲਗਭਗ 8% ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧਿਆ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਖਰਚ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਕੀਮਤਾਂ ਨਹੀਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਇਹ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਆਰਬੀਆਈ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਆਰਬੀਆਈ ਦਾ ਨਵਾਂ ਅਨੁਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਸਥਿਤੀ
ਆਪਣੀ ਹਾਲੀਆ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਨੀਤੀਗਤ ਢਿੱਲ (Rate Cut) ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬੈਂਕ ਨੇ ਫਿਲਹਾਲ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2026 ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਹੋਰ ਘਟ ਕੇ 2.6% ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ 3.1% ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਤਿਮਾਹੀ ਅਨੁਮਾਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਦੂਜੀ ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ 1.8%, ਚੌਥੀ ਵਿੱਚ 4% ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ 4.5% ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਸਾਵਧਾਨੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਣਾਅ, ਵਪਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਅਤੇ ਆਯਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਵਰਗੇ ਕਾਰਕ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਰਬੀਆਈ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਸੰਜੇ ਮਲਹੋਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੋਜਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਅਤੇ ਜੀਐਸਟੀ ਦਰਾਂ ਦੇ ਤਰਕਸੰਗਤੀਕਰਨ ਨੇ ਸਮੁੱਚੀ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।