ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਕੀ ਹੈ ਮਾਨਤਾ…

ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਕੀ ਹੈ ਮਾਨਤਾ...

Ganesh Chaturthi 2024: ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ‘ਚ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੂਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਦੇਵਤਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੇਵਤਾ ਹਨ।

ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ?

ਪੌਰਾਣਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਲੜ ਪਏ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਲੜਦੇ ਦੇਖ ਕੇ ਨਾਰਦ ਜੀ ਉਥੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਕੋਲ ਜਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਦੇਵਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਕੋਲ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਇਹ ਸਵਾਲ ਰੱਖਿਆ। ਬਹੁਤ ਸੋਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸਭ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦਾ ਆਧਾਰ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤੇਗਾ, ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕੌਣ ਜਿੱਤਿਆ?

ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਸਵਾਰੀ ‘ਤੇ ਪੂਰੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਜੋ ਵੀ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਚੱਕਰ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਸ ਆਵੇਗਾ, ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਆਪੋ-ਆਪਣR ਸਵਾਰੀ ‘ਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ। ਪਰ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਦੁਚਿੱਤੀ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਏ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਲੱਗੇ। ਦਰਅਸਲ, ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਚੂਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੂਹਾ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤੁਰਦਾ ਵੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਸਵਾਰੀ ਨਾਲ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋਣਗੇ। ਇਹ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਸੀ।

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਵਤਾ ਕੌਣ ਹੈ?

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਨੇ ਇਕ ਤਰਕੀਬ ਲਗਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੇੜੇ ਖੜ੍ਹੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ, ਸ਼ਿਵ-ਪਾਰਵਤੀ ਜੀ ਦੀ 7 ਵਾਰ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਕੇ ਖਲੋ ਗਏ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਸਾਰੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਚੱਕਰ ਲਗਾ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆਏ, ਤਾਂ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਉਥੇ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਰੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਏ। ਹਰ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਚੂਹੇ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤਦ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ ਜੇਤੂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦਾ ਦਰਜਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਣਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਵਤੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੇਵਤਾ ਹਨ।