ਜਦੋਂ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਸੇ ‘ਕਰਤਾਰ’ ਜਾਣੋਂ ਬਾਰਡਰ ਪਾਰ ਗੁਰੂਘਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

ਭਾਰਤ ਵਾਲੇ ਪਾਸਿਓਂ ਲਹਿੰਦੇ ਵੱਲ ਹੈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜਾਂ ਲਹਿੰਦਾ ਪੰਜਾਬ। ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜਿਲ੍ਹਾਂ ਹੈ ਨਾਰੋਵਾਲ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਇੱਕ ਪਿੰਡ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ। ਜੀ ਹਾਂ ਉਹੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜਿੱਥੇ ਕਰਤੇ ਨੇ ਕਿਰਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹੱਥੀਂ ਹਲ ਵਾਹੇ, ਕਿਰਤ ਕਰੋ, ਨਾਮ ਜਪੋ ਅਤੇ ਵੰਡ ਸਕੋ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ।

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਰਡਰ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ 4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਦੂਰੀ ਕਰੀਬ 130 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਹੈ। ਸੰਗਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚੋਂ ਇਸ ਪਾਵਨ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜਿੱਥੇ ਬਾਬੇ ਚਰਨ ਪਾਏ…

ਪਹਿਲੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੀਆਂ 4 ਉਦਾਸੀਆਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਖੀਰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਆਕੇ ਠਹਿਰੇ। ਇਹ ਅਸਥਾਨ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਪਸੰਦ ਆਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ਬੇਬੇ ਨਾਨਕੀ ਦਾ ਪਿੰਡ ਵੀ ਐਥੋ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੱਖਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿਰਤੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ। ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੱਡ ਤੋੜਵੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਿਰਤ ਕਰੋ, ਨਾਮ ਜਪੋ ਅਤੇ ਵੰਡ ਛਕਣ ਦੇ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਆਪਣੀ ਬਲਦਾਂ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨਾਲ ਹਲ ਵਾਹਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਨੇੜੇ ਲੱਗੇ ਖੂਹ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਕੱਢ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਭਾਈ ਲਹਿਣੇ ਨਾਲ ਹੋਈ ਮੁਲਾਕਾਤ

ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਘਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਯਾਤਰਾ ਤੇ ਆਏ ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਗੁਰੂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਘਰ ਗਏ। ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਬਾਬਾ ਜੀ ਕਿੱਥੇ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੱਸਿਆ ਖੇਤ ਗਏ ਨੇ ਤੁਸੀਂ ਬੈਠ ਜਾਓ। ਪਰ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਖੇਤ ਜਾਕੇ ਹੀ ਮਿਲ ਲੈਣਗੇ। ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਗੁਰੂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਕੋਲ ਖੇਤ ਆ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਫ਼ਸਲ ਵਿੱਚੋਂ ਫਾਲਤੂ ਘਾਹ ਪੁੱਟ ਰਹੇ ਸਨ।

ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਥੇ ਟੇਕਿਆ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸਾਫ਼ ਥਾਂ ਬੈਠਣ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਕੱਖਾਂ ਦੀ ਭਰੀ ਚੁੱਕਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਨੇ ਪੰਡ ਆਪਣੀ ਸਿਰ ਲੈਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਪੰਡ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਪੰਡ ਵਿੱਚ ਗਾਰਾ ਮਿੱਟੀ ਚੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਗਏ।

ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਕੋਲ ਜਤਾਇਆ ਇਤਰਾਜ਼

ਜਦੋਂ ਮਾਤਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਜੀ ਨੇ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਦੇ ਸਿਰ ਪੰਡ ਦੇਖੀ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੜਕਾ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਆਇਆ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਉਸਦੇ ਰੇਸ਼ਮੀ ਕੱਪੜੇ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਤਾਂ ਗੌਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ। ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਜੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਜੋ ਪੰਡ ਚੁਕਾਉਣੀ ਹੈ ਉਹ ਇਸ ਪੰਡ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀ ਹੈ।

ਲਹਿਣੇ ਤੋਂ ਅੰਗਦ ਬਣਾਇਆ

ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਖਰੀਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਬਾ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗੱਡੀ ਦਾ ਅਗਲਾ ਵਾਰਿਸ ਚੁਣਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲਕੇ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਰੱਖਿਆ। ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਹੱਥੋਂ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਗੁਰਿਆਈ ਦਵਾਈ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਜਾਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਆਏ।

ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਛੱਡਿਆ ਸਰੀਰ

ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਆਖਰੀ ਸਮਾਂ ਇਸੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ। ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੁਆਸ ਵੀ ਇਸੀ ਥਾਂ ਤੇ ਤਿਆਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਸੁਸੋਭਿਤ ਹੈ।