ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਤਾਲ ਵਿੱਚ ਕਰੋ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ, ਜਾਣੋ ਇੱਥੇ ਕੀ ਹੋਇਆ ?

(Photo Credit: Gurudawar_Guru_ka_tal_agra)

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੁਖ ਨਿਵਾਰਨ ਗੁਰੂ ਕਾ ਤਾਲ ਆਗਰਾ-ਦਿੱਲੀ ਰੋਡ ‘ਤੇ ਸਿਕੰਦਰਾ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਤਾਲ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ 24 ਘੰਟੇ ਲੰਗਰ ਵਰਤਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ ਇੱਥੇ ਪਏ ਸਨ। ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਤਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਗੁਫਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ 24 ਘੰਟੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪਾਠ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਦੁੱਖ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਉ ਅੱਜ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਲੈ ਚੱਲੀਏ।

ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਨੌਂ ਦਿਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ

ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਪੌੜੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਭੋਰਾ ਸਾਬ੍ਹ ਜੀ ਤੁਹਾਡੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਹ ਉਹ ਅਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਨੌਂ ਦਿਨ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਆਖਰੀ ਕੋਠੜੀ ਵਿੱਚ ਸਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੋਠੜੀਆਂ ਪਹਿਰੇਦਾਰਾਂ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਗੱਲ 1675 ਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ 342 ਸਾਲ ਬੀਤ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਬੰਦੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅੱਜ ਉਸ ਨੂੰ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅਖੰਡ ਜੋਤੀ

ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਅਖੰਡ ਜੋਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਾਨਤਾ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਖੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਅਖੰਡ ਜੋਤੀ ਵਿਖੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਦੇ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਹਰ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪੂਰੀ

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਤਾਲ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਇੰਚਾਰਜ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਥੇ ਆ ਕੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਹਰ ਮਨੋਕਾਮਨਾ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੀ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭੋਰਾ ਸਭਿਹ ਜੀ ਦਾ ਪੁਰਾਤਨ ਸਰੂਪ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ। ਹਾਂ, ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਪੇਂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ 1675 ਈ

ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਕ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਵਧਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣ ਜਾਣ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੇ ਸਮਾਂ ਮੰਗਿਆ। ਅਰਾਮਨਾਥ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਥੇ ਮਿਲੀ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ 25 ਮਈ, 1675 ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਲੈਣ ਲਈ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚੇ।

ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀ ਕ੍ਰਿਪਾਰਾਮ ਦੱਤ ਨੂੰ ਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਲੈ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੂੰ ਕਹੋ ਕਿ ਜੇਕਰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਖੁਦ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ‘ਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ 500 ਮੋਹਰਾਂ ਦਾ ਇਨਾਮ ਦੇਣ ਦਾ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਆਗਰਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕਕਰੈਠਾ (ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ) ਦੇ ਇੱਕ ਚਰਵਾਹੇ ਹਸਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਸ ਨੂੰ 500 ਸਿੱਕੇ ਮਿਲ ਜਾਣ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਚਰਵਾਹੇ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਅਕਤੂਬਰ 1675 ਵਿੱਚ ਆਗਰਾ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਲਾਇਆ।

ਇੱਥੇ ਹਸਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਬੱਕਰੀਆਂ ਚਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਮੰਗਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਲੈ ਆਇਆ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਪਾਣੀ ਮੰਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਣੀ ਖਾਰਾ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਪਾਣੀ ਲਿਆਓ, ਪਾਣੀ ਹਜ਼ਾਰਾ (ਮਿੱਠਾ) ਹੈ। ਜਦੋਂ ਹਸਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਪਾਣੀ ਲਿਆਇਆ ਤਾਂ ਮਿੱਠਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਖੂਹ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਪੂਰਬ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਹਸਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਹੀਰੇ ਦੀ ਮੁੰਦਰੀ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਾਲਾ ਹਸਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਕੁਝ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਕੀਮਤੀ ਸਾਮਾਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਹ ਚੋਰੀ ਕਰਕੇ ਲਿਆਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਹ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਪੀਰ ਸੀ।

ਔਰੰਗਬੇਜ਼ ਨੇ ਉਸ ‘ਤੇ 500 ਮੋਹਰਾਂ ਦਾ ਇਨਾਮ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੌਂ ਦਿਨ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ। ਫਿਰ ਦਿੱਲੀ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਨਾ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਜਿੱਥੇ ਅੱਜ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ੀਸ਼ਗੰਜ (ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ, ਦਿੱਲੀ) ਹੈ, ਉੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਲਿਦਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਹਿੰਦ ਦੀ ਚਾਦਰ ਬਣ ਗਏ।