Basant Panchmi Vrat Katha: ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ‘ਤੇ ਪੜ੍ਹੋ ਇਹ ਕਥਾ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਮਾਤਾ ਸਰਸਵਤੀ ਤੋਂ ਗਿਆਨ ਦਾ ਵਰਦਾਨ

ਮਾਤਾ ਸਰਸਵਤੀ (Pic Credit: Image Credit source: Freepik)

Basant Panchami 2024: ਮਾਤਾ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੀ ਦੇਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ‘ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ‘ਚ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਗਿਆਨ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਕਥਾ ਸੁਣਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦਾ ਵਰਤ

ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਬ੍ਰਹਮਾ ਮੁਹੂਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਵੇਰੇ 4 ਤੋਂ 6 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਉੱਠ ਕੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੋ। ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨੋ, ਘਰ ਦੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਫਾਈ ਕਰਕੇ ਗੰਗਾ ਜਲ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ। ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਕੇ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਓ। ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਪੀਲੇ ਚੌਲ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਵਰਤ ਦੀ ਕਥਾ

ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜੋ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦਾ ਅਪਾਰ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਦਿਨ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੇ ਅਵਤਾਰ ਧਾਰਿਆ ਸੀ। ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਹਮਾਜੀ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਕਲੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਖਾਮੋਸ਼ ਪਾਇਆ, ਹਰ ਪਾਸੇ ਸੰਨਾਟਾ ਛਾ ਗਿਆ।

ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਬ੍ਰਹਮਾਜੀ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਗੁਆਚ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਇੱਕ ਥਾਂ ਰੁਕ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕਮੰਡਲ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਕੱਢ ਕੇ ਛਿੜਕਿਆ। ਫਿਰ ਦੇਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਕਿਰਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ। ਦੇਵੀ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀਣਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਮਕਦਾਰ ਚਮਕ ਸੀ। ਇਹ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੂੰ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬ੍ਰਹਮਾਜੀ ਨੇ ਮਾਤਾ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਗੁੰਗੇ ਹਨ, ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।

ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਮਾਤਾ ਸਰਸਵਤੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਕੀ ਹੁਕਮ ਹੈ? ਫਿਰ ਭਗਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਮਾਤਾ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵੀਨਾ ਤੋਂ ਆਵਾਜ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰ ਕਰ ਸਕਣ ਅਤੇ ਸਮਝ ਸਕਣ। ਬ੍ਰਹਮਾਜੀ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕਣ।