‘ਇਨਸਾਫ਼ ਅਜੇ ਵੀ ਅਧੂਰਾ’, 1993 ਫਰਜ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਸੁਣਾਈ ਦਾਸਤਾਂ

Updated On: 

25 Jul 2025 16:32 PM IST

1993 fake encounter: 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 1993 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਵੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਦਾ ਸੀ। ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਦਾ ਨਾਮ ਸਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਐਸਪੀ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਫਰਜ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਸੀਬੀਆਈ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਇਨਸਾਫ਼ ਅਜੇ ਵੀ ਅਧੂਰਾ, 1993 ਫਰਜ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਸੁਣਾਈ ਦਾਸਤਾਂ
Follow Us On

“ਮੇਰੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਮੈਂ ਗਰਭਵਤੀ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਅਜਿਹੀ ਖ਼ਬਰ ਆਈ ਜਿਸਨੇ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਪਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝੂਠੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਤੇਰਾ ਪਤੀ ਇੱਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਸਦਮੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੁਪਨੇ ਅਤੇ ਇੱਛਾਵਾਂ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਚਕਨਾਚੂਰ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਲਾਲ ਸੁਹਾਗ ਚੂਰਾ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ‘ਤੇ ਮਹਿੰਦੀ ਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਫਿੱਕਾ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੇਖਣ ਦੀ ਵੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਵਾਰਿਸ ਐਲਾਨ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਲਾਵਾਰਿਸ ਲਾਸ਼ ਦਾ ਇਨਸਾਫ਼ ਮਿਲੇਗਾ”… ਇਹ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਦਾ ਬਿਆਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ਼ ਮਿਲਣ ਵਿੱਚ 33 ਸਾਲ ਲੱਗ ਗਏ ਸਨ।

ਦਰਅਸਲ ਮੋਹਾਲੀ ਦੀ ਸੀਬੀਆਈ ਅਦਾਲਤ ਨੇ 1993 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਇੱਕ ਝੂਠੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਹੈ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਐਸਪੀ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੁਲਜ਼ਮ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਤੇ 50,000 ਰੁਪਏ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਫਰਜ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਬਾਕੀ ਤਿੰਨ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

1993 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਝੂਠਾ ਮੁਕਾਬਲਾ

ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਰਮੁਖ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਕਿ ਖੁਦ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਸੀ, ਨੂੰ 18 ਅਪ੍ਰੈਲ 1993 ਨੂੰ ਐਸਪੀ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਘਰੋਂ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤੇ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਫਰਜ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸੀਬੀਆਈ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਹਾਂ, ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸਿਰ ਤੋਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਗ਼ ਹਟਾਉਣ ਲਈ 33 ਸਾਲ ਲੱਗ ਗਏ।

ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਸਾਬਕਾ ਐਸਪੀ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨਾ ਅਧੂਰਾ ਇਨਸਾਫ਼ ਹੈ। ਉਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ 4 ਪੁਲਿਸ ਵਾਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਤਿੰਨ ਦੋਸ਼ੀ ਆਜ਼ਾਦ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਜਾਵਾਂਗੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲੇ।

ਮੈਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ: ਪੁੱਤਰ

ਸੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਫਰਜ਼ੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਵੀ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਝੂਠਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਵੀ ਖੋਹ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੇਕਸੂਰ ਹਨ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਹੱਕ ਮਿਲਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਜੋ ਹੱਕ ਸਨ, ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਿਆ – ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ

ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੇਰਾ ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ, ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਵਾਰ ਉਸਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੇਖ ਕੇ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਭਰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਅੱਜ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੁੰਦੇ, ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਨਸਾਫ਼ ਅਧੂਰਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਅਪੀਲ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਣ ਤੱਕ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਾਂਗੇ।