ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ… RSS ਦੇ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਰ੍ਹੇ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਬੋਲੇ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ

ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ, ਆਰਐਸਐਸ ਮੁਖੀ

ਆਰਐਸਐਸ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਰ੍ਹੇ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਦਾ ਤੀਜਾ ਦਿਨ ਸਵਾਲਾਂ-ਜਵਾਬਾਂ ਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ ਗਏ। ਸੰਘ ਮੁਖੀ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਸੰਘ ਕਿਵੇਂ ਦੇਖਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦਾ ਸਿੱਖਿਆ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਗਿਆਨ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਸਿਰਫ਼ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰਟਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸੰਸਕਾਰਵਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਲਿਆਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪੰਚਕੋਸ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਯਾਨੀ ਪੰਜ-ਪੱਧਰੀ ਸੰਪੂਰਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ। ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਇਸ ਦੇਸ਼ ‘ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਸੁਤੰਤਰ ਹਾਂ, ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਰਾਜ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਵੀ ਮਾਣ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕੇ।

ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਕੰਮ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਵਿਦੇਸ਼ ਸੇਵਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਡ੍ਰਿਕਿੰਗ ਐਟਿਕੇਟਸ ਸਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਂਦੀ ਹੋਵੇ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਰੁਝਾਨ ਹੈ ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਜਨਰਲਾਈਜ ਕਰਨ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਕੋਈ ਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ

ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪੰਚਕੋਸ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਜੋ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਉਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਅੱਗੇ ਵਧੇਗੀ। ਸੰਘ ਮੁਖੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਗੀਤ, ਨਾਟਕ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕੁਝ ਵੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਗੁਰੂਕੁਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੇ ਯਤਨ ਹੋਣ

ਸੰਘ ਮੁਖੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵੈਦਿਕ ਕਾਲ ਦੀਆਂ 64 ਕਲਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਲਏ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ੇ ਲਏ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂਕੁਲ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਗੁਰੂਕੁਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੇ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਫਿਨਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੇ ਇਸਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਇਸਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰ ਸਕਣ। ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ

ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੌਰਾਨ ਜਨਮ ਦਰ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਉਹ ਲੁਪਤ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਤਿੰਨਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਚੰਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਐਡਜਸਟ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸਿੱਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ।

ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ

ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਘ ਨੇ ਵੰਡ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸੰਘ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੀ ਕੀ ਸੀ? ਸੰਘ ਦੇ ਕਹਿਣ ‘ਤੇ ਸਮਾਜਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਮਾਜ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਜੇਕਰ ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ, ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਤਰੱਕੀ ਕਰੇਗਾ, ਹਰ ਕੋਈ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਰਹੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸੁੱਤਾ ਹੋਇਆ ਆਦਮੀ ਜਾਗੇਗਾ। ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨਹੀਂ ਹੈ।