ਹਰਿਆਣਾ ਚੋਣਾਂ: ਕਿੰਗ ਤੋਂ ਕਿੰਗਮੇਕਰ ਤੱਕ, ਹੁਣ ਸਿਆਸੀ ਹੋਂਦ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਚੌਟਾਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸੰਕਟ ਹੋਇਆ ਡੂੰਘਾ

ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਚਾਚਾ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਵਾਲਾ ਚੌਟਾਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ। ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਚੌਟਾਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਧੂਰੀ ਹੈ। ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਤੇਜਾ ਖੇੜਾ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਹੈ।

ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਅੱਗੇ ਤੋਰਿਆ, ਜੋ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਨ। ਦੇਵੀਲਾਲ ਦੇ ਨਾਂ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੌਥੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਭਾਵੇਂ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਨਾ ਤਾਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਕਿੰਗਮੇਕਰ। ਹੁਣ ਚੌਟਾਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ।

ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1952 ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਵੱਖਰੇ ਹਰਿਆਣਾ ਰਾਜ ਦੀ ਮੰਗ ਉਠਾਈ। ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਹਰਿਆਣਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬੰਸੀਲਾਲ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।

ਮਤਭੇਦ ਇੰਨੇ ਡੂੰਘੇ ਹੋ ਗਏ ਕਿ 1968 ਦੀਆਂ ਮੱਧਕਾਲੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਨੂੰ ਟਿਕਟ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ। ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਦਾ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਮੋਹ ਭੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ 1971 ਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਉਭਰੇ।

ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਕਿ ਉਹ 1977 ਵਿਚ ਅਤੇ ਫਿਰ 1987 ਵਿਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਵੀਪੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ। ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਦੇ ਚਾਰ ਪੁੱਤਰ ਸਨ, ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ, ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਗਦੀਸ਼ ਸਿੰਘ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਵਾਰਸ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰਿਆ। ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਪੰਜ ਵਾਰ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਬੇਸਿਕ ਟੀਚਰ ਭਰਤੀ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸੰਕਟ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਚੌਟਾਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਮੁੜ ਉਭਰ ਨਹੀਂ ਸਕੀ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਵੀ ਦੋ ਧੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਚੌਟਾਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦਰਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਚੌਟਾਲਾ ਬਨਾਮ ਚੌਟਾਲਾ ਪਰਿਵਾਰ

ਜਦੋਂ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਨੇ ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਿਆਸੀ ਵਾਰਸ ਚੁਣਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੁੱਤਰ ਰਣਜੀਤ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਦੂਰੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਣਜੀਤ ਚੌਟਾਲਾ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਲੋਕ ਦਲ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਕੇ ਕਾਂਗਰਸ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। ਸਿਰਸਾ ਦਾ ਰਾਣੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜ ਸਥਾਨ ਬਣ ਗਿਆ। ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਜਿੱਤੇ। 2019 ‘ਚ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਗਏ ਪਰ ਹੁਣ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹਨ।

ਰਣਜੀਤ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ 2024 ‘ਚ ਸਿਰਸਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ ‘ਤੇ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ, ਪਰ ਜਿੱਤ ਨਹੀਂ ਸਕੇ। ਹੁਣ ਗੋਪਾਲ ਕਾਂਡਾ ਦਾ ਭਰਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀਟ ਰਾਣੀਆ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜੇ, ਜਿਸ ਦਾ ਐਲਾਨ ਵੀ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਰੰਜੀਤ ਦੁਚਿੱਤੀ ‘ਚ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਖਿਲਾਫ ਬਗਾਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਜੇਕਰ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਚੋਣ ਲੜਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਿੱਤ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।

ਚੌਟਾਲਾ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੋ ਧੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ

ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਅਜੈ ਚੌਟਾਲਾ ਅਤੇ ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਰੱਖਿਆ, ਪਰ 2019 ਵਿੱਚ ਇਨੈਲੋ ਦੋਵਾਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ। ਚੌਟਾਲਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ ਅਜੇ ਚੌਟਾਲਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਵੱਖਰੀ ਜਨਤਾ ਜਨਨਾਇਕ ਪਾਰਟੀ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਜੇਜੇਪੀ 2019 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦਸ ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਗਏ ਪਰ ਪੰਜ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜੇਜੇਪੀ ਦੇ ਦਸ ਵਿੱਚੋਂ ਸੱਤ ਵਿਧਾਇਕ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਵਾਰ ਜੇਜੇਪੀ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚੋਣ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਅਜੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ ਤੱਕ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਘਟਣ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਹੇ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਹੁਣ ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜੇਜੇਪੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ‘ਚ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਹੋਂਦ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ‘ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਵੇਗੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।

ਇਨੈਲੋ ਦਾ ਬਸਪਾ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ

ਓਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਵਿਰਾਸਤ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਚੌਟਾਲਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਇਨੈਲੋ ਦੇ ਕੌਮੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ ਚੌਟਾਲਾ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਪ ਸਰਪੰਚ ਦੀ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ। 2000 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਿਰਸਾ ਦੀ ਰੋਡੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੇ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ 2009, 2014 ਅਤੇ 2021 ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੇ ਗਏ। ਇਨੈਲੋ ਦੇ ਦੋ ਧੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਿਆਸੀ ਹੋਂਦ ਬਚਾਉਣੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਪਿਛਲੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਹੀ ਇਨੈਲੋ ਤੋਂ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ 2024 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬਸਪਾ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਅਜ਼ਮਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤ ਅਤੇ ਜਾਟ ਸਮੀਕਰਨ ਬਣਾ ਕੇ ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਰੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਿੱਧੀ ਟੱਕਰ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦਰਮਿਆਨ ਹੁੰਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਲਈ ਨਾ ਸਿਰਫ ਖੁਦ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਸਗੋਂ ਚੌਟਾਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਵੀ ਚੁਣੌਤੀ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕਾਂਤਾ ਚੌਟਾਲਾ ਵੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਦੇਖਣਾ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਕੀ ਸਿਆਸੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਹਾਸਿਲ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਆਦਿਤਿਆ ਦਾ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ ‘ਤੇ ਚੋਣ ਲੜਨਾ ਲਗਭਗ ਤੈਅ

ਅਭੈ ਚੌਟਾਲਾ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਆਦਿਤਿਆ ਚੌਟਾਲਾ ਵੀ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਦੇਵੀਲਾਲ ਦਾ ਬੇਟਾ ਜਗਦੀਸ਼ ਚੌਟਾਲਾ ਫਿਲਹਾਲ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੇਟਾ ਆਦਿਤਿਆ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। 2016 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਭੈ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕਾਂਤਾ ਚੌਟਾਲਾ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ ‘ਤੇ ਡੱਬਵਾਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ। ਭਾਜਪਾ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਮਨੋਹਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਰਾਜ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਬੋਰਡ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ 2024 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ ‘ਤੇ ਲੜਨਾ ਤੈਅ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਚੌਟਾਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਕੀ ਮੋੜ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਚ ਕਾਂਗਰਸ ਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ ਗਠਜੋੜ? Inside Story