ਦੇਸ਼ ‘ਚ 2025 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਜਨਗਣਨਾ, ਸੰਪਰਦਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਸਵਾਲ

140 ਕਰੋੜ ਦੇ ਪਾਰ ਪਹੁੰਚੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਬਾਦੀ

ਜਨਗਣਨਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੀ ਖਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਜਨਗਣਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਜਨਗਣਨਾ 2025 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ 2026 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ। ਦਰਅਸਲ, ਜਨਗਣਨਾ 2021 ਵਿੱਚ ਹੋਣੀ ਸੀ ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਜਨਗਣਨਾ ਦਾ ਚੱਕਰ ਵੀ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ।

ਅਗਲੀ ਜਨਗਣਨਾ, ਜੋ ਹਰ 10 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਹੁਣ 2035 ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ 1991, 2001, 2011 ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਸ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜਨਗਣਨਾ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ 2025 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੀ ਜਨਗਣਨਾ 2035, 2045, 2055 ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਨਗਣਨਾ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਹੱਦਬੰਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਹੱਦਬੰਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 2028 ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਸੰਪਰਦਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣਗੇ

ਕਈ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਜਾਤੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਕੋਈ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਹੈ। ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਅਤੇ ਵਰਗ ਪੁੱਛੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਨਰਲ, ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਅਤੇ ਕਬੀਲੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਫਿਰਕੇ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ, ਲਿੰਗਾਇਤ, ਜੋ ਕਿ ਜਨਰਲ ਵਰਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਸੰਪਰਦਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫਿਰਕੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਵਾਲਮੀਕਿ, ਰਵਿਦਾਸੀ, ਯਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਧਰਮ, ਵਰਗ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੀ ਮੰਗ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਜਨਗਣਨਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ 1872 ਵਿੱਚ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਲਾਰਡ ਮੇਓ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੰਪੂਰਨ ਜਨਗਣਨਾ 1881 ਵਿੱਚ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਡਬਲਯੂ.ਸੀ. ਪਲੋਡੇਨ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਹਰ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਵਾਰ ਇਸ ‘ਚ ਗੈਪ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜਨਗਣਨਾ 1951 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਛੇ ਵਾਰ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਕਰਵਾਈ ਗਈ।

1872
1881
1891
1901
1911
1921
1931
1941

1951 ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜਨਗਣਨਾ

1951
1961
1971
1991
2001
2011