ਸੂਰਜ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਅਣਸੁਲਝੇ ਰਹੱਸ ਹੱਲ ਕਰੇਗਾ ਆਦਿੱਤਿਆ L1? ਭਾਰਤ ਲਈ ਕਿਉਂ ਖਾਸ ਹੈ ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ

ਆਦਿੱਤਿਆ ਐਲ-1 ਭਲਕੇ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਰਵਾਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 11.50 ਵਜੇ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਸਥਿਤ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਪੁਲਾੜ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੋ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ L1 ਬਿੰਦੂ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇਉਨ੍ਹਾਂ ਰਹੱਸਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰੇਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਦੁਨੀਆ ਅਜੇ ਤੱਕ ਅਣਜਾਣ ਹੈ। ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ-1 ਦੀ ਲਾਂਚਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ‘ਚ ਕਰੀਬ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਲੱਗਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ ਯਾਨੀ ਇਸਰੋ ਸੂਰਜ ਦੇ ਭੇਦ ਖੋਜਣ ਲਈ ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ-1 ਲਾਂਚ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਾਊਂਟਡਾਊਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਇਸਰੋ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜੀ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ। ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ-1 ਧਰਤੀ ਤੋਂ 15 ਲੱਖ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਕੇ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਐਲ1 ਪੁਆਇੰਟ ‘ਤੇ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ 24 ਘੰਟੇ ਸੂਰਜ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੇਗਾ।

ਸੂਰਜ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ ਆਦਿੱਤਿਆ ਐਲ-1

ਆਦਿੱਤਿਆ L-1 ਬਾਰੇ ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਲੋਕ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਦਾ ਇਹ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਸਥਿਰ ਰਹੇਗਾ। ਇਹ ਧਰਤੀ ਤੋਂ L1 ਬਿੰਦੂ ਤੱਕ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਗਰੈਵਿਟੀ ਬੈਲੇਂਸ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਲੈਂਗਰੇਸ ਪੁਆਇੰਟ ਜਾਂ ਹਾਲੋ ਔਰਬਿਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨਾਲ ਵੇਖੀਏ ਤਾਂ ਦੋ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਜਿਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਗਰੈਵਿਟੀ ਬੈਲੇਂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਉੱਥੇ ਜੋ ਚੀਜ਼ ਪਹੁੰਚਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਸਥਿਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਘੱਟ ਈਂਧਨ ਦੀ ਖਪਤ ਨਾਲ, ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ-1 ਲੈਂਗਰੇਸ ਪੁਆਇੰਟ ‘ਤੇ ਸਥਿਰ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਇਸਰੋ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭੇਜੇਗਾ। ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਵਿਚਕਾਰ ਪੰਜ ਅਜਿਹੇ ਬਿੰਦੂ ਹਨ। L1 ਪਹਿਲਾ ਹੈ ਜੋ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 1.5 ਮਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ।

ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗਣਗੇ 125 ਦਿਨ

ਸ੍ਰੀ ਹਰੀਕੋਟਾ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਦਿੱਤਿਆ ਐਲ-1 ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੰਧ ‘ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇੱਥੇ ਧਰਤੀ ਦਾ ਚੱਕਰ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਆਪਣੀ ਔਰਬਿਟ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਹਰ L1 ਵਿੱਚ ਇੰਜੈਕਟ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇੱਥੋਂ ਇਹ L1 ਦੇ ਹਾਲੋ ਆਰਬਿਟ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਥਿਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਰੋ ਦੇ ਮੁਖੀ ਐੱਸ ਸੋਮਨਾਥ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ‘ਚ ਕਰੀਬ 125 ਦਿਨ ਲੱਗਣਗੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਸਰੋ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਲਗਾਤਾਰ ਇਸ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣਗੇ।

ਰਹੱਸਮਈ ਤਾਰਾ ਹੈ ਸੂਰਜ

ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਸੌਰ ਮੰਡਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਰਹੱਸਮਈ ਤਾਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਓਸਮੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਮੁਖੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਿਆ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸੂਰਜ ਅਜਿਹਾ ਤਾਰਾ ਹੈ ਜਿਸ ‘ਤੇ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰਹਿ ਨਿਰਭਰ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਈ ਦੇਸ਼ ਸੋਲਰ ਮਿਸ਼ਨ ਲਾਂਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਟਰਨਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵੀ ਘੱਟ ਨਹੀਂ

ਆਦਿੱਤਿਆ ਐਲ-1 ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੂਰਜੀ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹਨ। ਨਾਸਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ: ਮਿਲਾ ਮਿੱਤਰਾ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ‘ਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ-1 ਲੈਂਗਰੇਸ ਪੁਆਇੰਟ ‘ਤੇ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਬਿੰਦੂ ਸਥਿਰ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਇਹ ਸੂਰਜ ‘ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੇਗਾ, ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਇਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਥੇ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਚੁਣੌਤੀ ਸੂਰਜ ਦੀ ਤਪਸ਼ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਏਗਾ ਕਿ ਉਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਹੱਸਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਵੇਗਾ ਆਦਿਤਿਆ ਐਲ-1

ਨਾਸਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ: ਮਿਲਾ ਮਿੱਤਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਆਦਿੱਤਿਆ ਐਲ-1 ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਰਤਾਂ, ਸੂਰਜੀ ਮੌਸਮ, ਕੋਰੋਨਲ ਮਾਸ ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ, ਫੋਟੋਸਫੀਅਰ, ਕ੍ਰੋਮੋਸਫੀਅਰ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲਗਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਖਾਸ ਮਕਸਦ ਸੂਰਜੀ ਪੱਥਰਾਂ ਅਤੇ ਸੂਰਜੀ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਦੇ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

PSLV ਰਾਕੇਟ ਤੋਂ ਹੀ ਕਿਉਂ ਹੋਵੇਗੀ ਲਾਂਚਿੰਗ?

ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਮਿਸ਼ਨ ਸਿਰਫ਼ PSLV ਅਤੇ GSLV ਰਾਕੇਟ ਨਾਲ ਹੀ ਲਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਰ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਰਾਕੇਟਾਂ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਿਸ਼ਨ ਸਫਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਨਾਸਾ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੁਲਾੜ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਘੱਟ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਡਾ: ਮਿਲਾ ਮਿੱਤਰਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਧਰਤੀ ਦੇ ਚੱਕਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਮਿਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨਾਲ ਲਾਗਤ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਈਂਧਨ ਦੀ ਖਪਤ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਪੇਸਕ੍ਰਾਫਟ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਦਾ ਕੰਮ ਪੀਐੱਸਐੱਲਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।