ਜੇਕਰ ਬਿਕਰਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਜਾਗ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਤਾਂ ਕੀ ਚੰਦਰਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ?

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ। ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਅਜਿਹੀ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ। ਇਸਰੋ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੇ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ। ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ (Indian scientists) ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕੋਈ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਹਨ। 14 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਸ ਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਕੰਮ ‘ਤੇ ਪਰਤਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਲੈਂਡਰ-ਰੋਵਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਕੀ ਮਿਸ਼ਨ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ? ਅੱਜ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਦੇ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਆਇੰਟ (Shiva Shakti Point) ‘ਤੇ ਮੁੜ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਮਿਸ਼ਨ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਅਸੰਭਵ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਬਣਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ ‘ਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਪੂਰਾ ਇਲਾਕਾ ਬਰਫ ਦੀ ਚਾਦਰ ‘ਚ ਢੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਨਫ਼ੀ 230 ਤੋਂ 240 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਸ਼ੀਨ ਦਾ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ।

‘ਬਿਕਰਮ ਲੈਂਡਰ ਦਾ ਰਿਸੀਵਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਕੰਮ’

ਜੇਕਰ ਭੇਦ ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਕਰਮ ਇਸ ਅਸੰਭਵ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦੁਬਾਰਾ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ‘ਤੇ ਪਰਤਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਭਾਰਤ ਲਈ ਦੋਹਰੀ ਸਫਲਤਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ (Indian Space) ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ (ਇਸਰੋ) ਅੱਜ ਲੈਂਡਰ-ਰੋਵਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇਗਾ। ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ 22 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੇ ਵਿਕਰਮ ਲੈਂਡਰ ਨੂੰ 4 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 8 ਵਜੇ ਸਲਿਪ ਮੋਡ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਪੇਲੋਡ ਨੂੰ ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਰਿਸੀਵਰ ਅਜੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਵਿਕਰਮ ਦੇ ਪੇਲੋਡ ChaSTE, RAMBHA-LP ਅਤੇ ILSA ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਸੰਸਾਰ ਲਈ ਚੰਦਰ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਰੋਵਰ ਦਾ ਰਿਸੀਵਰ ਐਕਟਿਵ, ਜਾਗਣ ਦੀ ਉਮੀਦ

ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਇਸਰੋ ਨੇ 2 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਰੋਵਰ ਨੂੰ ਰੈਸਟ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਬੈਟਰੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਾਰਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਰਿਸੀਵਰ ਚਾਲੂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਡਿੱਗਣ ‘ਤੇ ਐਕਟੀਵੇਟ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਿਰਫ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਸ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਅਪਡੇਟ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਨੇ 4 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੈਟਰੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਿਕਰਮ ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਦੇ ਕੋਲ ਸੌਂ ਜਾਵੇਗਾ, ਉਸਦੇ 22 ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਜਾਗਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।”

ਜੇਕਰ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ?

ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ 14 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਚੰਦਰਮਾ ‘ਤੇ ਇਕ ਦਿਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਰੋ ਦੇ ਮੁਖੀ ਐਸ ਸੋਮਨਾਥ ਨੇ ਉਮੀਦ ਜਤਾਈ ਸੀ ਕਿ ਰੋਵਰ-ਲੈਂਡਰ 14 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ 14 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਇਸਰੋ ਦੁਬਾਰਾ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਉਣ ‘ਚ ਸਫਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਹੋਵੇਗੀ ਪਰ ਜੇਕਰ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਤਾਂ ਵਿਕਰਮ ਲੈਂਡਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਿਆਨ ਰੋਵਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਆਇੰਟ ‘ਤੇ ਹੀ ਫਸੇ ਰਹਿਣਗੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮਾਣ ਵਧਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।