ਪੇਟ ‘ਚ ਕਿਉਂ ਬਣਦੀ ਗੈਸ, ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਬਦਹਜ਼ਮੀ?ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ
12 Jun 2025 23:29 PM
ਪੇਟ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ, ਸਰਗਰਮ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਮੁਕਤ ਰਹਿਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸਮਝਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ
Vitamin B12 Deficiency: ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਬਜ਼ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਗਲਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ, ਇਹ ਸਹੀ ਵੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਟਾ, ਤੇਲ ਤੇ ਮਸਾਲੇਦਾਰ ਭੋਜਨ ਪੇਟ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਵੀ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਅਤੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੈਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਹਾਂ, ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਿਹੜਾ ਵਿਟਾਮਿਨ ਹੈ ਇਸ ਦੀ ਕਮੀ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਤੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਰਿਸਰਚ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੇਟ ਫੁੱਲਣ ਤੇ ਗੈਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਤੇ ਗੈਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਠੀਕ ਹੈ ਤਾਂ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਘੱਟ ਹੈ ਤਾਂ ਬੀ12 ਰਿਪਲੇਸਮੈਂਟ ਥੈਰੇਪੀ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਰਿਸਰਚ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ-12 ਸਰੀਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਟਾਮਿਨ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇ ਊਰਜਾ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਘਾਟ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ-12 ਦੀ ਕਮੀ ਕਬਜ਼, ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਅਤੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀਪਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ
ਇਸ ਬਾਰੇ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਆਰਐਮਐਲ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਯੂਨਿਟ ਹੈੱਡ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਸੁਭਾਸ਼ ਗਿਰੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੇਟ ਦਾ ਐਸਿਡ ਪੱਧਰ ਘੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪਚਾਉਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਐਸਿਡ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪਚਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬਦਹਜ਼ਮੀ, ਗੈਸ ਅਤੇ ਪੇਟ ਫੁੱਲਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਡਾ. ਸੁਭਾਸ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਾੜਾ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਰੱਖਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ, ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਘੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵੱਧ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਜਾਂ ਕਬਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪੇਟ ਅਤੇ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ (ਪੈਰੀਸਟਾਲਟਿਕ ਹਰਕਤਾਂ) ਨੂੰ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਕਿਹੜੇ ਲੋਕ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ?
ਡਾ: ਗਿਰੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ 50 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਅਤੇ ਜੋ ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਹਨ, ਉਹ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਟਾਮਿਨਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਓ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਹ ਘੱਟ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ‘ਤੇ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਕੋਰਸ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਿੰਨੀ ਗੰਭੀਰ ਹੈ। ਇਸ ਕਮੀ ਨੂੰ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਖੁਰਾਕ ਲੈ ਕੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਕਿਹੜੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ?
ਡਾ: ਗਿਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਇੱਕ ਆਮ ਗੱਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਅਨੀਮੀਆ ਯਾਨੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਗਲਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਵੀ ਹਨ। ਲੋਕ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?
ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਘੱਟ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਜਾਂ ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਲੱਛਣ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਕਮਜ਼ੋਰੀ
ਥਕਾਵਟ
ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ
ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਝਰਨਾਹਟ