ਕੇਰਲ ‘ਚ ਕਿਉਂ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਵਾਇਰਸ, ਕਿੰਨੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ, ਮਾਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੋ
Kerala West Nile Virus: ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਕੇਰਲ ਦਾ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਅਲਰਟ 'ਤੇ ਹੈ। ਸੰਕਰਮਿਤ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਵਾਇਰਸ ਵੀ ਖਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਕਿਉਂ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਕੀ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ Flirt ਵੇਰੀਐਂਟ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ‘ਚ ਕੋਵਿਡ ਦਾ ਖਤਰਾ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮੰਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੇਰਲ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਨਾਇਲ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੇਰਲ ਦੇ ਕਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਕੇਰਲ ਦਾ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵੀ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਅਲਰਟ ‘ਤੇ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਣ ‘ਤੇ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਲੱਛਣ ਫਿਲਹਾਲ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੌਕਸ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਪੱਛਮੀ ਨਾਇਲ ਫੀਵਰ ਇੱਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ 5 ਵਿੱਚੋਂ 1 ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੱਛਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੱਛਮੀ ਨਾਇਲ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਉਲਟੀਆਂ ਅਤੇ ਦਸਤ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਧੱਫੜ ਦੇ ਨਾਲ ਬੁਖਾਰ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਪੱਛਮੀ ਨਾਇਲ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬੁਖਾਰ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਾ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ, ਲੱਛਣਾਂ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਵਾਇਰਸ ਕਿਵੇਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ?
ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਵਾਇਰਸ ਇੱਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਕੁਝ ਪੰਛੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮੱਛਰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੰਕਰਮਿਤ ਮੱਛਰ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ ਪੱਛਮੀ ਨੀਲ ਵਾਇਰਸ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਵਾਇਰਸ ਇੱਕ ਲੈਬ ਸੈਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਐਕਸਪੋਜਰ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਤੋਂ ਬੱਚੇ ਤੱਕ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮੱਛਰ ਹਨ। ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਵੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ RNA ਵਾਇਰਸ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਡੇਂਗੂ ਵਾਂਗ ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਵੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ – ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਕਿਉਂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਕਮਜ਼ੋਰ, ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਕਿਵੇਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ?
ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਵਾਇਰਸ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਹਲਕੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਲਾਗ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ 150 ਵਿੱਚੋਂ 1 ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਲੱਛਣ ਗੰਭੀਰ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਨਰਵਸ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਨਸੇਫਲਾਈਟਿਸ (ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸੋਜ) ਜਾਂ ਮੈਨਿਨਜਾਈਟਿਸ (ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਝਿੱਲੀ ਦੀ ਸੋਜ) ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਜਦੋਂ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਬੁਖਾਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਗਰਦਨ ਵਿੱਚ ਅਕੜਾਅ, ਕੰਬਣੀ ਅਤੇ ਅਧਰੰਗ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ 60 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਕੋਈ ਵੈਕਸੀਨ ਜਾਂ ਦਵਾਈ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਮਰੀਜ਼ ਦਾ ਇਲਾਜ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੇਰਲ ‘ਚ ਕਿਉਂ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਇਹ ਵਾਇਰਸ?
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਐਚਓਡੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ: ਜੁਗਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਡਾਕਟਰ ਕਿਸ਼ੋਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਵਾਇਰਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਰਾਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਜੀਨੋਮ ਸੀਕਵੈਂਸਿੰਗ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਮਰੀਜ਼ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਕੇਰਲ ਆਇਆ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੋਵੇ।
ਡਾ: ਕਿਸ਼ੋਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮੌਸਮ ਦਾ ਪੈਟਰਨ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਿਆਨਕ ਗਰਮੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵਾਇਰਸ ਦੁਬਾਰਾ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਵਾਇਰਸ ਵੀ ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਕਿੰਨਾ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਕੀ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਬਚਾਅ?
ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਅਜੀਤ ਜੈਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਨਾਇਲ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਮੱਛਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਗਰਮ ਮੌਸਮ ‘ਚ ਮੱਛਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਵੈਸਟ ਨਾਇਲ ਕੇਰਲ ‘ਚ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹੋਰ ਸੂਬਿਆਂ ‘ਚ ਵੀ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਮੱਛਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਘਰਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ। ਪੂਰੀ ਬਾਹਾਂ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਓ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਧੱਫੜ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਹਸਪਤਾਲ ਜਾਓ।
