33 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਆਸਤ ‘ਚ ਆਏ ‘ਰਾਵਣ’ ਤੇ ‘ਸੀਤਾ’, ਪਰ ‘ਰਾਮ’ ਕਿਉਂ ਰਹਿ ਗਏ ਪਿੱਛੇ … ਕੀ ਹੈ ਕਹਾਣੀ?
ਰਾਮਾਇਣ ਸੀਰੀਅਲ ਦੇ 'ਰਾਮ' ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਮੇਰਠ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਸੀਰੀਅਲ 'ਚ 'ਰਾਵਣ' ਅਤੇ 'ਸੀਤਾ' ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਰਵਿੰਦ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਅਤੇ ਦੀਪਿਕਾ ਚਿਖਾਲੀਆ ਨੇ 1991 'ਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਆਪ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ।
ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਸੀਤਾ ਅਤੇ ਰਾਮ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ- ਸੀਯਾਰਾਮ ਸਭ ਜਗ ਜਾਨੀ। ਰਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸੀਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਸੀਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਰਾਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰ ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ। ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ‘ਸੀਤਾ’ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ‘ਰਾਮ’ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਲਾਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਸਗੋਂ ‘ਸੀਤਾ’ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ‘ਰਾਵਣ’ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਸਨ।
ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਕਰੀਬ 33 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਰਾਮਾਇਣ ਸੀਰੀਅਲ ਦੇ ‘ਰਾਵਣ’ ਯਾਨੀ ਅਰਵਿੰਦ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਅਤੇ ‘ਸੀਤਾ’ ਯਾਨੀ ਦੀਪਿਕਾ ਚਿਖਲੀਆ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ‘ਚ ਐਂਟਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1991 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਵਿੰਦ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਨੇ ਸਾਂਬਰਕਾਂਠਾ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ ਜਦਕਿ ਦੀਪਿਕਾ ਚਿਖਲੀਆ ਨੇ ਵਡੋਦਰਾ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਰਿਕਾਰਡ ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਜਿੱਤੇ ਸਨ।
ਦੀਪਿਕਾ ਚਿਖਾਲੀਆ ਨੇ ਵੀ 2020 ‘ਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦੀਪਿਕਾ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਸਵੀਰ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਲਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨਾਲ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਰਾਮਾਇਣ ਸੀਰੀਅਲ ਦਾ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਯਾਨੀ ਰਾਮ ਚੋਣ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਇਸੇ ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ ਹਨੂਮਾਨ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਵੀ 2003 ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਸਭਾ ਪੁੱਜੇ ਸਨ। ਆਖ਼ਰ ਇਸ ਦੇਰੀ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ? ਜਦਕਿ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਅਰਵਿੰਦ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਅਤੇ ਦੀਪਿਕਾ ਚਿਖਲੀਆ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਇਹ ਆਪਣੀ ਹੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ।
ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਦੀਪਿਕਾ ਅਤੇ ਅਰਵਿੰਦ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੋਵਿਲ ਆਏ
1987-88 ‘ਚ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਏ ਰਾਮਾਨੰਦ ਸਾਗਰ ਦੇ ਰਾਮਾਇਣ ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਅਲ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ‘ਚ ਜੋ ਲਹਿਰ ਪਾਈ ਸੀ, ਉਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਹਰ ਕੋਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਰਾਮਾਇਣ ਸੀਰੀਅਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਦੇਸ਼ ਭਰ ‘ਚ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੀਤਾ, ਰਾਮ, ਲਕਸ਼ਮਣ, ਰਾਵਣ ਅਤੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ 1991 ‘ਚ ਜਦੋਂ ਅਰਵਿੰਦ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਅਤੇ ਦੀਪਿਕਾ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਟਿਕਟ ‘ਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਦਾ ਕਾਫੀ ਪਿਆਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਦੋਵੇਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ‘ਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਨੇ ਵੀ ਵੱਖਰੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ‘ਰਾਮ’ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਰਵਿੰਦ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਅਤੇ ਦੀਪਿਕਾ ਚਿਖਲੀਆ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ ਟਿਕਟ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼
ਇਸ ਘਟਨਾ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ 1984 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਘੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਦੋਂ ਰਾਮਾਇਣ ਸੀਰੀਅਲ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਮੁੱਖ ਸੀਨ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਸ ਚੋਣ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਸੁਪਰਸਟਾਰ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਨੂੰ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਨੇ ਹੇਮਵਤੀ ਨੰਦਨ ਬਹੁਗੁਣਾ ਵਰਗੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ। ਪਰ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬੋਫੋਰਸ ਤੋਪ ਘੁਟਾਲੇ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਉਠਾਇਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ‘ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਅਸਰ ਪਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਅਜਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਖਿੱਚਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।
ਅਮਿਤਾਭ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਪ ਚੋਣ ਹੋਈ
ਬੋਫੋਰਸ ਤੋਪ ਸੌਦੇ ਦੀ ਦਲਾਲੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਇੰਨੇ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸੀਟ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਈ। ਅਤੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਨੂੰ ਇਸ ਸੀਟ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ (1988) ਵਿਚ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਬਗਾਵਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੀ.ਪੀ.ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਹ ਸੀਟ ਜਿੱਤੀ ਸੀ।
ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਮਕਸਦ ਸੀ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ ਨੇ ਚਮਤਕਾਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇਕਰ ਰਾਮ ਦਾ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਨੂੰ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚਮਤਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਨੇ ਚੋਣ ਲੜਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵੀਪੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਟਿਕਟ ‘ਤੇ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਸੁਨੀਲ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਲਈ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ।
ਇਲਾਹਾਬਾਦ ‘ਚ ਰਾਮ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਦੋਂ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਸੀਰੀਅਲ ਦੇ ‘ਰਾਮ’ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਕੇ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ‘ਚ ਉਤਰੇ ਸਨ। ਪਰ ਬੋਫੋਰਸ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾ ਕੇ ਵੀਪੀ ਸਿੰਘ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੰਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਕਿ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ‘ਤੇ ਵੀ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਿਆ। ਸੁਨੀਲ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੇ ਚੋਣ ਹਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਦਾ ਵੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਮੋਹ ਭੰਗ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਤੇ ਉਹ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੇ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਸੀਰੀਅਲਾਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਏ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੰਦੌਰ ਤੋਂ ਟਿਕਟ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾ ਤਾਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਈ।
2021 ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ, 2024 ‘ਚ ਮੇਰਠ ਤੋਂ ਟਿਕਟ
ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੁੜ ਸਿਆਸੀ ਚੇਤਨਾ ਜਾਗ ਪਈ ਹੈ। ਸਾਲ 2021 ‘ਚ ਜਦੋਂ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਲੈ ਲਈ ਸੀ।
ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਹ ਕਿਆਸ ਲਗਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਨਹੀਂ ਲੜਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਲੜਨਗੇ ਅਤੇ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਆਖਰਕਾਰ ਸੱਚ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਪੱਛਮੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੇਰਠ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਰਿਆਦਾ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਵੀ ਪੂਰੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ 4 ਜੂਨ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਆਸਤ ‘ਚ ਆਉਣ ‘ਚ ਦੇਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਆਏ।
