ਭਾਰਤ ਅੱਗੇ ਗੋਡੇ ਟੇਕਣਗੇ ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਚੀਨ, ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਯਕੀਨ

ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਦਹਾਕਾ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ‘ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਏਜੰਸੀਆਂ ਆਪਣੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੀ ਮੋਹਰ ਲਗਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਸਾਲ 2023 ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ। ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਣਾਅ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕਤਾ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।

ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੰਦੀ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਸਨ ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ‘ਤੇ ਇਸ ਸਭ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਹੁਣ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਫਿਰ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਇਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ।

ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦ ਅਤੇ ਵਿਗੜਦੀ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮਾਰਚ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 6.1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹੀ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਜੂਨ ਤਿਮਾਹੀ ‘ਚ 7.8 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧੀ, ਜਦਕਿ ਸਤੰਬਰ ਤਿਮਾਹੀ ‘ਚ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 7.6 ਫੀਸਦੀ ਰਹੀ।ਚਾਲੂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਛਿਮਾਹੀ ‘ਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 7.7 ਫੀਸਦੀ ਰਹੀ। ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਇਹ ਰਫਤਾਰ ਦਸੰਬਰ ਤਿਮਾਹੀ ‘ਚ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਮੁੱਖ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ। ਭਾਵ ਭਾਰਤ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੋਵੇਗਾ।

ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਚੀਨ ਤੱਕ ਗਲੋਬਲ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ

ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਫਾਰ ਇਕਨਾਮਿਕ ਕੋ-ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ (ਓਈਸੀਡੀ) ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਵਿਕਾਸ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ 2023 ਵਿੱਚ 6.3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਦਰਜ ਕਰੇਗਾ, ਜੋ ਕਿ ਚੀਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 5.2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ 3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। . OECD ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ 2024 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ 6.1 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧੇਗੀ, ਜਦਕਿ ਚੀਨ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 4.7 ਫੀਸਦੀ ਰਹੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ, OECD ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਨੂੰ ਕੁਝ ਘੱਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਅਮਰੀਕਾ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਸਮੇਤ ਕੁਝ ਵੱਡੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ‘ਚ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ‘ਚ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਘਟ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫੰਡ (ਆਈਐਮਐਫ) ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 2022 ਵਿੱਚ 3.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 2023 ਵਿੱਚ 3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ 2024 ਵਿੱਚ 2.9 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਕਿਉਂ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ?

ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਕਮੇਟੀ (ਐਮਪੀਸੀ) ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਆਸ਼ਿਮਾ ਗੋਇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਕਈ ਬਾਹਰੀ ਝਟਕਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬਹੁਤ ਲਚਕੀਲਾਪਣ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਸੰਪੱਤੀਆਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ 2024 ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਚੰਗਾ ਵਿਕਾਸ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰੇਟਿੰਗ ਏਜੰਸੀ CRISIL ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਧਰਮਕੀਰਤੀ ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਕਾਸ ਭਾਰਤ ਦੀ ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪਰਖਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ‘ਚ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 6.4 ਫੀਸਦੀ ਰਹੇਗੀ, ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਲਈ ਤਣਾਅ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਕੀ ਹੈ ?

ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ‘ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਰਤ 2023 ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। MPC ਮੈਂਬਰ ਜਯੰਤ ਆਰ ਵਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਰਥਿਕ ਮਾਹੌਲ ਕੁਝ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਧਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਹਿੰਗਾਈ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 2024-25 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 2023-24 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਘੱਟ ਰਹੇਗੀ। ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਗਲੋਬਲ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਮੰਦੀ ਅਤੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਣਾਅ ਹਨ।