ਕੀ ਹੈ ਉਸ ਚਿੱਠੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਹਾਰਾ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜੇਲ੍ਹ ?

ਸਹਾਰਾ ਮੁਖੀ ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ (Subrata Roy) ਦਾ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਕੋਕਿਲਾ ਬੇਨ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਤੱਕ ਹਰ ਚੀਜ਼ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਅਤੇ ਲੰਬੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕਾਫਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਰਸ਼ ਤੋਂ ਫਰਸ਼ ਤੱਕ ਲਿਆ ਖੜਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਚਿੱਠੀ ਕਿਸ ਨੇ ਲਿਖੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਹਾਰਾ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣਾ ਪਿਆ ਸੀ।

ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਨੇ ਸਹਾਰਾ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਕਥਿਤ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਦੀ ਸਾਰਾ ਕੱਚਾ ਚਿੱਠਾ ਖੋਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। 4 ਜਨਵਰੀ 2010 ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਲਾਲ ਨਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਊਸਿੰਗ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਪੱਤਰ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਰੋਸ਼ਨ ਲਾਲ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇੰਦੌਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਸੀਏ ਹੈ।

ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਹਾਰਾ ਗਰੁੱਪ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਂਡ ਖਰੀਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਨਿਰਧਾਰਤ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਬਾਂਡ ਸਹਾਰਾ ਇੰਡੀਆ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਹਾਰਾ ਹਾਊਸਿੰਗ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।

ਸੇਬੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਿਆ ਮਾਮਲਾ

ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਊਸਿੰਗ ਬੈਂਕ ਨੇ ਇਹ ਪੱਤਰ ਸੇਬੀ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸੇਬੀ ਨੂੰ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇਕ ਹੋਰ ਪੱਤਰ ਮਿਲਿਆ। ਇਹ ਪੱਤਰ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਇੱਕ ਐਡਵੋਕੇਸੀ ਗਰੁੱਪ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਫਾਰ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਸੇਬੀ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੇਬੀ ਨੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।

ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਿਆ ਮਾਮਲਾ

ਸੇਬੀ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 24 ਨਵੰਬਰ 2010 ਨੂੰ ਸਹਾਰਾ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਨਤਾ ਤੋਂ ਪੈਸਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਸਰਹਾ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ 15 ਫੀਸਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਵਿਆਜ ਦਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਰਕਮ 24,029 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ।

ਜੇਲ੍ਹ ਗਏ ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ

ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ 2012 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਰਾਹਾ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਸੇਬੀ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਸਹਾਰਾ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀਆਂ ਅਤੇ ਸੁਬਰਤ ਰਾਏ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਸਹਾਰਾ ਮੁਖੀ ਕਰੀਬ ਦੋ ਸਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਅਤੇ 2017 ਤੋਂ ਪੈਰੋਲ ਤੇ ਸਨ। ਉੱਧਰ, ਸਹਾਰਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸਾ ਵਾਪਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਰਕਮ ਸੇਬੀ ਕੋਲ ਫਸੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਸਾਰਾਹਾ ਗਰੁੱਪ ਨੇ ਕਿੰਨਾ ਪੈਸਾ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ?

ਇਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ‘ਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੰਸਦ ‘ਚ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸਹਾਰਾ ਇੰਡੀਆ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਟਿਡ ਨੇ 232.85 ਲੱਖ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ 19,400.87 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਸਹਾਰਾ ਹਾਊਸਿੰਗ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਟਿਡ ਨੇ 75.14 ਲੱਖ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ 6380.50 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਸਨ।

ਕੌਣ ਸਨ ਰੋਸ਼ਨ ਲਾਲ ?
ਰੋਸ਼ਨ ਲਾਲ ਬਾਰੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਸਹਾਰਾ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਵਕੀਲਾਂ ਨੇ ਰੋਸ਼ਨ ਲਾਲ ਦੇ ਪਤੇ ਤੇ ਪੱਤਰ ਵੀ ਭੇਜਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਪਤਾ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਣ ਵਾਲਾ ਰੋਸ਼ਨ ਲਾਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਕਿਸੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਦਾ ਕੰਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।