ਅਮਰੀਕਾ ‘ਚ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਤੇ ਫਿਰ ਜਨਵਰੀ ‘ਚ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ, ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ?

ਅਮਰੀਕਾ ‘ਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣ ‘ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਵੋਟਿੰਗ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਯਾਨੀ 5 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੋ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤੇਗਾ ਉਹ ਜਨਵਰੀ 2025 ਵਿੱਚ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲੇਗਾ। ਜੇਤੂ ਦਾ ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਅਹੁਦਾ ਕਿਉਂ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹਨ? ਆਓ ਅਸੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕੁਰਸੀ ਸੰਭਾਲਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ।

ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿਸਟਮ ਹੈ। ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਪਾਰਟੀ ਤੇ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ ਵੱਲੋਂ ਉਮੀਦਵਾਰ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਆਜ਼ਾਦ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੁੱਖ ਮੁਕਾਬਲਾ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਅਤੇ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅਤੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕਮਲਾ ਹੈਰਿਸ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। ਕਮਲਾ ਹੈਰਿਸ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੋ ਬਿਡੇਨ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਹੈ। ਬਿਡੇਨ ਨੇ ਚੋਣ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਲਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੈਰਿਸ ਨੂੰ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਵੋਟਿੰਗ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਚੋਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਕੈਲੰਡਰ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਵੋਟਿੰਗ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ਲਈ 11 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਬਿਜਲੀ ਮਿਲੀ

ਭਾਵੇਂ ਅੱਜ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ 11 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਲੰਬਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਅਜਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਦਰਅਸਲ, ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣ ਕਰਵਾਈ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਚੋਣਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਸਾਲ 1845 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾ ਕੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ।

ਜਾਣੋ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਵੋਟਿੰਗ ਕਿਉਂ ਹੋਵੇਗੀ

ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਸੀ ਤੇ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਚੰਗੇ ਸਨ। ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਵਾਢੀ ਪੂਰੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵੀ ਸਫ਼ਰ ਲਈ ਚੰਗਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਕੁਝ ਦਿਨ ਮੁਕੱਰਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਜਦੋਂ ਵੋਟਿੰਗ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ। ਈਸਾਈ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫਸਲ ਵੇਚਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਵੀ ਸਨ ਜਿੱਥੋਂ ਪੋਲਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਐਤਵਾਰ ਅਤੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੋਮਵਾਰ ਅਤੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਵੋਟਿੰਗ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵਾਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

20 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਤਰੀਕ ਤੈਅ ਕੀਤੀ

1929 ਤੋਂ 1939 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਮਰੀਕੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਦਾ ਸਮਾਂ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਲ 1933 ਵਿੱਚ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ 20ਵੀਂ ਸੋਧ ਕਰਕੇ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲੇ ਦੀ ਮਿਤੀ 20 ਜਨਵਰੀ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਚੋਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ।

ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਤਿਆਰੀਆਂ ਲਈ ਸਮਾਂ ਉਪਲਬਧ

ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਅਤੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਜਿਹੇ ਪਾੜੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸੱਤਾ ਦਾ ਆਸਾਨ ਤਬਾਦਲਾ ਹੈ। ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦਾ ਗਠਨ, ਨੀਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਹੱਲ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਚੋਣ ਅਤੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਪ੍ਰਧਾਨ ਆਪਣੇ ਏਜੰਡੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਸੱਤਾ ‘ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਜੇਤਾ ਨੂੰ ਪਰਿਵਰਤਨ ਫੰਡਿੰਗ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਤੁਰੰਤ ਸੱਤਾ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਈ ਕਾਹਲੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।