Chhath Puja 2023: ਛੱਠ ਪੂਜਾ ਅੱਜ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ, ਨਹਾਏ ਖਾਏ ਸਮੇਂ ਰੱਖੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ, ਹਰ ਇੱਛਾ ਹੋਵੇਗੀ ਪੂਰੀ
Chhath Puja: ਛੱਠ ਮਹਾਂਪਰਵ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਛੱਠੀ ਮਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਵੀ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਔਖੇ ਵਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਛੱਠ ਪੂਜਾ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਨਹਾਏ ਖਾਏ, ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਖਰਨਾ, ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਸੰਧਿਆ ਅਰਘ ਅਤੇ ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਊਸ਼ਾ ਅਰਘਿਆ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
Image Credit source: pexels
Chhath Puja 2023 Day 1st: ਯੂਪੀ, ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਮਹਾਨ ਤਿਉਹਾਰ ਛੱਠ ਅੱਜ 17 ਨਵੰਬਰ ਦਿਨ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ 20 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਲੋਕ ਇਸ ਛਠ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਛੱਠ ਉਹ ਮੌਕਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਛੱਠ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਇਕਜੁੱਟ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਛੱਠ ਪੂਜਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ‘ਚ ਵੱਖਰੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਛੱਠ ਪੂਜਾ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਨਹਾਏ ਖਾਏ , ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਖਰਨਾ, ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਸੰਧਿਆ ਅਰਘ ਅਤੇ ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਊਸ਼ਾ ਅਰਘਿਆ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਛੱਠ ਮਹਾਂਪਰਵ ਸੂਰਜ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਛੱਠੀ ਮਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਵੀ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਔਖੇ ਵਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਇਸ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਛੱਠ ਦਾ ਵਰਤ ਬੱਚੇ ਦੀ ਇੱਛਾ, ਸੰਤਾਨ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸਾਲ 17 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਨਹਾਏ ਖਾਏ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨਾ 06:45 ‘ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ 05:27 ‘ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਛੱਠ ਪੂਜਾ ਦੇ ਨਹਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।
ਛੱਠ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ਨਹਾਏ ਖਾਏ
- ਛੱਠ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ਨਹਾਏ ਖਾਏ। ਇਸ ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ਼ਨਾਨ ਆਦਿ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਜਾਂ ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਜਲ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਸਾਤਵਿਕ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਨਹਾਏ ਖਾਏ ਭੋਜਨ ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਲਸਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਇਸ ਦਿਨ ਕੱਦੂ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀ, ਲੌਕੀ, ਛੋਲਿਆਂ ਦੀ ਦਾਲ ਅਤੇ ਚੌਲ ਭਾਵ ਚਾਵਣ ਖਾਧੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਨਹਾਏ ਖਾਏ ਦੇ ਦਿਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਭੋਜਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪਰੋਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਭੋਜਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਨਹਾਏ ਖਾਏ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਲਸਣ ਅਤੇ ਪਿਆਜ਼ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਵਰਤ ਟੁੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਦਿਨ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਤਵਿਕ ਭੋਜਨ ਹੀ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਛੱਠ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਛੱਠ ਪੂਜਾ ਦਾ ਇਹ ਵਰਤ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸਖਤ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 36 ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਇਹ ਵਰਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਛੱਠ ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਰਹਿਤ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਰਤ ਸ਼ਸ਼ਠੀ ਤਿਥੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਛੱਠ ਪੂਜਾ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਥੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਵੇਰੇ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਅਰਘਿਆ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਪਤਮੀ ਤਿਥੀ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।