Explained: ਸਾਊਦੀ ‘ਚ ਡੋਵਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਮਾਤ ਦੇਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ, ਕੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜਣਗੇ ਅਮਰੀਕਾ-ਅਰਬ ਦੇਸ਼ ?
ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਦੀ ਇਸ ਹਾਈ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇਕ ਨਿਊਜ਼ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੇ ਇਸ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੇ ਮਕਸਦ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਚੀਨ ਆਪਣੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਫੈਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਸਫਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਚੀਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਜਾਵੇਗੀ।
ਭਾਰਤ ਦੇ NSA ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਦੁਬਈ ਦੌਰੇ ‘ਤੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਦੌਰੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫੀ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਇਸ ਦੌਰੇ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਕੀ ਹਨ. ਇੰਨੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਿਉਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ? ਇਹ ਸਵਾਲ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਆਓ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਮਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਚੀਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਰਦਾਰੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਕੋਲ ਤਕਨੀਕ ਹੈ। ਉਹ ਮਿਡਿਲ ਈਸਟ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਤੁਹਾਡੇ ਗੁਆਂਢ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਆਂਢੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਵੀ ਹਨ। ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਕੁਝ ਵਿੱਤੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਹਨ। ਗੁਆਂਢੀ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਹਨ ਤੁਸੀਂ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ ਪਰ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਆਓ ਇਸ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ ਪਹਿਲੂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰੀਏ। ਅਮਰੀਕਾ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕ੍ਰਾਊਨ ਪ੍ਰਿੰਸ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਬੈਠਕ ਦਾ ਮਕਸਦ ਭਾਰਤ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਏਈ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ ਸੀ। ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਮਿੱਠੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਖਰਾਬ ਦੌਰ ‘ਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੇ ਹਨ। ਚੀਨ ਦੀ ਚਾਲ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਜਮਾਉਣ ਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਚੀਨ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਵੀ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਚੀਨ ਨੇ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਵਾਇਆ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ?
ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਵਿਚਕਾਰ ਜੇਕਰ ਚੀਨ ਨੇ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਵਾਇਆ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਦਰਅਸਲ, ਇਹ ਪੂਰਾ ਖੇਤਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਚੀਨ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਬੰਧ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਾਡੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖਤਰਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਐਨਐਸਏ ਜੇਕ ਸੁਲਵਿਨ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਐਨਐਸਏ ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਅਤੇ ਯੂਏਈ ਦੇ ਐਨਐਸਏ ਸ਼ੇਖ ਤਹਨੂਨ ਬਿਨ ਜਾਏਦ ਅਲ ਨਾਹਯਾਨ ਦਾ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਕ੍ਰਾਊਨ ਪ੍ਰਿੰਸ ਮੁਹੰਮਦ ਬਿਲ ਸਲਮਾਨ ਨੇ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ।
ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਨੂੰ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ
ਅਮਰੀਕਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ (ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ) ਨੂੰ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਕੰਮ ਇੰਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵਿਛਾਉਣ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ (ਮੁਹਾਰਤ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਚੀਨ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਦਾਖ਼ਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਪੱਖ ਤੋਂ ਵੀ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼
ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ 14 ਦੇਸ਼ ਹਨ। ਤੁਰਕੀ, ਲੇਬਨਾਨ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ, ਸੀਰੀਆ, ਜਾਰਡਨ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, ਯਮਨ, ਓਮਾਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ, ਬਹਿਰੀਨ, ਕਤਰ, ਕੁਵੈਤ, ਇਰਾਕ ਅਤੇ ਈਰਾਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੇਲ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਅਤੇ ਸੜਕੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੱਧ-ਪੂਰਬੀ ਦੇਸ਼ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਰਾਹੀਂ ਜੋੜਿਆ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਚੀਨ ਨੂੰ ਬੇਦਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਯਾਨੀ ਚੀਨ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਦਬਦਬਾ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਚੀਨ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਝਟਕਾ ਲੱਗੇਗਾ।
ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਚੀਨ
ਚੀਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਬਣਨ ਵੱਲ ਹੈ। ਉਹ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸਾ ਕੇ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਬੈਠਕ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇਕ ਨਿਊਜ਼ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਇਹ ਏਜੰਡਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਚੀਨ ਦੀ ਬੈਲਟ ਐਂਡ ਰੋਡ ਨੀਤੀ ?
ਅਮਰੀਕੀ ਨਿਊਜ਼ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਐਕਸੀਅਸ’ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਚੀਨ ਦੀ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਬੈਲਟ ਐਂਡ ਰੋਡ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ ਯੋਜਨਾ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੇ ਇਹ ਸੁਪਨਾ 2013 ‘ਚ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਇਸ ‘ਚ ਵੀ ਉਹ ਕਾਫੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਏਸ਼ੀਆ, ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ ਸੜਕ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਰਾਹੀਂ ਜੋੜਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੀਨ ਦੀ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਝਟਕਾ ਲੱਗੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਇਹ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਵੀ ਭਾਰਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਜਿਨਪਿੰਗ ਦੀ ਨੀਂਦ ਗਾਇਬ
ਹੁਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਹਾਣੀ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਮਝ ਆ ਗਈ ਹੋਵੇਗੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ NSA ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦੇ ਹੋਣਗੇ। ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਕੂਟਨੀਤੀ ਲਈ ਕਾਫੀ ਕਾਰਗਰ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਕਾਫੀ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹੈ। ਮੌਕਾ ਚੀਨ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਖਿਸਕ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਚੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਹੋਵੇਗੀ।